Między dziejowymi burzami
Francja w okresie międzywojennym i tuż po II Wojnie Światowej
Belle époque i duch kolonialny. U progu XX w. Francja miała liczne powody, by patrzeć w przyszłość z ufnością. To czasy belle époque, gdy Paryż promieniował na cały świat. Światowa wystawa paryska w 1900 r. przyciągnęła do stolicy 50 mln zwiedzających. Miasto, nad którym górowała już wieża Eiffla, było drugą po Londynie finansową stolicą świata. Życie paryżan przyspieszało. Od 1900 r. stolica miała swoje metro. W 1914 r. francuski przemysł motoryzacyjny – przypomina znawca epoki Nicolas Beaupré – był liderem w Europie, z renomowanymi już markami Renault i Michelin, a na świecie ustępował tylko amerykańskiemu. Na ulicach zapanowała moda na bicykle, a w miastach rozpowszechniały się telefony.
Francja była dumna z bycia jedyną w Europie demokratyczną republiką. Pomimo wszystkich afer i raptownych zmian rządów III Republika, zrodzona po wielkiej klęsce Francji z Niemcami w 1871 r., stała się przedmiotem zazdrości ze strony republikanów z całego kontynentu. Przywiązanie Francuzów do republiki wzmacniały dwa elementy: szkoła powszechna o laickim charakterze oraz obowiązkowa służba wojskowa.
Choć ogólny poziom życia wzrastał, to wielkim problemem pozostały nierówności społeczne, a zwłaszcza dola robotników, opisana choćby w powieściach Emila Zoli. Pod względem praw pracowniczych Francuzi pozostawali w tyle za Niemcami i Brytyjczykami. Zarazem Francja była największym – obok Wielkiej Brytanii – imperium kolonialnym, gdzie mieszkało (poza metropolią) 55,5 mln ludzi (1914 r.). Francuska propaganda kolonializmu utrzymała się zresztą przez cały okres międzywojenny. W 1927 r. popularna encyklopedia Hachette „Kolonie Francuskie” oznajmiała, że ludność Afryki Północnej „budzi się powoli do nowego życia pod naszym dobroczynnym przewodnictwem”.