W odróżnieniu od twórcy systemu tetrarchii Dioklecjana Maksymian (Marcus Aurelius Valerius Maximianus) po 20 latach rządów nie chciał abdykować, zaś zmuszony do tego próbował kilkukrotnie powrócić do władzy.
Kiedy Dioklecjan postanowił podzielić się władzą z drugim cesarzem, podniósł do godności cezara, a wkrótce potem augusta, właśnie Maksymiana, który był jednym z jego dowódców wojskowych. Powierzył mu zachodnie prowincje. Nowy cesarz pochodził z terenów Ilirii, prawdopodobnie przyszedł na świat w pobliżu Sirmium (dzisiejsza Sremska Mitrovica w Serbii), wcześniej służył w armii Aureliana, Probusa i Karusa.
Podobnie jak innych cesarzy z tej epoki pochodzących z Bałkanów źródła przedstawiają Maksymiana jako dobrego i walecznego żołnierza, odpornego na trudy i znoje służby wojskowej. Takich właśnie władców potrzebowało cesarstwo w owym czasie. Przyszły tetrarcha był człowiekiem prostym, nawet nieokrzesanym, ale uczciwym i oddanym Dioklecjanowi. Znajdziemy jednak antycznych autorów, którzy piszą o jego gwałtowności, okrucieństwie, nieludzkim charakterze, przerażającym wyglądzie i rozwiązłości, nie tylko o charakterze heteroseksualnym.
Maksymian był żonaty z Eutropią i doczekał się dwójki dzieci: późniejszego cesarza Maksencjusza oraz Fausty, przyszłej żony cesarza Konstantyna I i matki jego piątki dzieci, w tym cesarzy: Konstantyna II, Konstansa i Konstancjusza II. W 293 r. cezarem u boku Maksymiana został Konstancjusz, ojciec przyszłego cesarza Konstantyna I. Nowy cezar został (albo już był) zięciem Maksymiana, poślubił bowiem jego pasierbicę lub córkę z poprzedniego związku (źródła różnie podają), Teodorę.
Pierwszym zadaniem Maksymiana było uspokojenie Galii nękanej rozruchami wieśniaków i rozbójników pod wodzą Amandusa (który nawet ogłosił się cesarzem) i Aelianusa.