Podczas panowania tego zdominowanego przez matkę i doradców cesarza, w wyniku wewnętrznych konfliktów i kontynentalnej wędrówki ludów, doszło do znacznego osłabienia autorytetu władcy oraz rozkładu zachodniej części imperium.
Flavius Placidus Valentinianus był synem siostry cesarza Honoriusza Galii Placydii oraz jego naczelnego wodza i augusta Konstancjusza. Po śmierci Honoriusza w 423 r. cesarz wschodniorzymski Teodozjusz II (408–450) uznał czteroletniego wówczas Walentyniana za cesarza zachodniej części imperium, a dwa lata później w Rzymie obwołano go augustem. Faktycznie rządy sprawowała jego matka, której wsparciem służyli z początku naczelny wódz Feliks i komes Afryki Bonifatius, a potem Aecjusz Flawiusz, kolejny naczelny wódz, który po kilku latach walk pozbył się konkurentów. Walentynian III zdobył nieco samodzielności w 437 r., po ślubie z córką Teodozjusza II Licynią Eudoksją, chociaż matka i Aecjusz nadal mieli na niego znaczący wpływ.
Tymczasem barbarzyńcy wpuszczeni przez poprzedników Walentyniana III na terytorium cesarstwa zdobywali coraz większą niezależność. Choć Aecjusz walczył z Wizygotami oraz Frankami i nawet odnosił zwycięstwa, uniezależniania się barbarzyńców od rzymskiej władzy nie dało się zatrzymać. Hunowie przejęli Panonię, a Wandalowie przeprawili się z Półwyspu Iberyjskiego do Afryki. Ich postępy na krótko powstrzymał wschodniorzymski wódz Aspar, w wyniku czego w 435 r., w zamian za oddanie im Mauretanii Tingitańskiej, Mauretanii Cezarejskiej i Numidii, zawarli przymierze z Walentynianem III. Jednak kilka lat później wypowiedzieli cesarzowi posłuszeństwo. W 439 r. zajęli Kartaginę i przejęli stacjonującą tam rzymską flotę. Wraz z Alanami w prowincji Byzacena i Afryce Prokonsularnej utworzyli niezależne królestwo. Wykorzystując zdobyte okręty, zaatakowali i złupili (a potem zajęli) Sycylię.