Pomocnik Historyczny

Sukcesja władzy za pryncypatu

Ostatnia dynastia pryncypatu. Kryzys imperium w III wieku

Aureus z podobizną Augusta. Aureus z podobizną Augusta. CNG; modifiled by Sowlos / Wikipedia

Dynastia rodziny Augusta. Mimo republikańskiego sztafażu imperium było monarchią dziedziczną, tak w zamyśle swego twórcy, jak w oczekiwaniach obywateli. August miał wszakże tylko jedną córkę, która wprawdzie urodziła trzech synów, adoptowanych przez dziadka, ale starsi przedwcześnie zmarli, a najmłodszy został wydziedziczony. Zmusiło to Augusta do adopcji starszego pasierba, Tyberiusza, który objął władzę jako Tyberiusz Juliusz Cezar. August chciał jednak, by ostatecznymi dziedzicami byli jego naturalni potomkowie, zmusił więc Tyberiusza do adopcji bratanka, Germanika, żonatego z wnuczką Augusta, Agryppiną Starszą.

Po śmierci Germanika i jego dwóch starszych synów kolejnym cesarzem został trzeci syn Gajusz, pospolicie zwany Kaligulą. Gdy ów zginął bez następcy, pretorianie obwołali cesarzem młodszego brata Germanika, Klaudiusza. Ten ożeniwszy się ze swoją bratanicą, Agryppiną Młodszą, adoptował jej syna Nerona. Pierwszych pięciu cesarzy, choć żaden nie był naturalnym synem poprzednika, stworzyło w ten sposób pierwszą dynastię, od nazwisk jej członków zwaną julijsko-klaudyjską (27 r. p.n.e.– 68 r. n.e.). Neron popełnił samobójstwo, gdy senat uznał za cesarza wodza buntu przeciw jego rządom, patrycjusza o nazwisku równie świetnym jak Juliusze i Klaudiusze, Serwiusa Sulpicjusza Galbę.

Między zasadą adopcyjną a wyborem najlepszego. Buntownicy wysunęli przeciw zasadzie dynastycznej ideę wyboru najlepszych – w przypadku braku władcy przez senat, potem drogą adopcji przez cesarzy. Szybko podważyło ją równoczesne zamordowanie Galby przez pretorianów, podburzonych przez jego sojusznika Marka Salwiusza Othona, oraz bunt przywiązanych do starej dynastii legionów nadreńskich, które obwołały cesarzem przyjaciela Nerona, Aulusa Witeliusza (69 r.

Pomocnik Historyczny „Cesarze Rzymu” (100195) z dnia 09.05.2022; Konteksty; s. 99
Oryginalny tytuł tekstu: "Sukcesja władzy za pryncypatu"
Reklama