Pionierzy z własnej i niewłasnej woli. Polska, chociaż nie jest położona w sąsiedztwie stref polarnych, ma długoletnie tradycje w poznawaniu tych rejonów planety. Polscy naukowcy biorą udział w dyskusji nad globalnymi zmianami klimatu, a obszary polarne mają w tym względzie kluczową pozycję, są bowiem tzw. stabilizatorami klimatu; nie tylko zapobiegają występowaniu ekstremalnych temperatur pomiędzy okresami letnimi i zimowymi, ale odpowiadają też za cyrkulacje mas powierza sięgające do średnich szerokości geograficznych. A poza tym niejednego także z polskich badaczy wiedzie za koła podbiegunowe zwykła ciekawość poznawania tego, co trudno dostępne.
I tak już od prawie 150 lat. Historycznie pierwszymi Polakami polarnikami byli w XIX w. zesłani przez carat do północnej Syberii geolodzy i biolodzy. Najbardziej znani z nich to Aleksander Czekanowski i Jan Czerski. W 1895 r., już z własnej woli, na Nową Ziemię udał się profesor mineralogii i petrografii Uniwersytetu Jagiellońskiego Józef Mroziewicz (w ramach wyprawy Państwowego Rosyjskiego Instytutu Geologicznego działającej na północ od 72 równoleżnika). Dwa lata wcześniej, w kwietniu 1883 r., Leon Hryniewiecki dotarł ze stacji meteorologicznej w południowo-zachodniej części tej wyspy aż do Morza Karskiego.
Później Polacy – jako naukowcy z rosyjskich placówek – uczestniczyli w badaniach na Spitsbergenie (w latach 1899–1901). Był wśród nich Aleksander Birula-Białynicki, zoolog z Muzeum Zoologicznego Rosyjskiej Akademii Nauk w Petersburgu, uczestnik wielkiej szwedzko-rosyjskiej ekspedycji mierzącej południk ziemski, która pracowała w obszarze dzisiejszego Svalbardu. Swą główną bazę, nazwaną Konstantinovką, ulokowała ona na południowym brzegu fiordu Hornsund. Zimowało w niej 19 osób, Birula-Białynicki był członkiem ekspedycji letniej w 1899 r.