DŁUGA LISTA. Proch, papier, kompas – zazwyczaj te trzy wynalazki wymienia się jako główne osiągnięcia Chińczyków, które przeniknęły na Zachód i wpłynęły na jego rozwój. Jest to jednakże zaledwie wierzchołek góry lodowej i nie zdajemy sobie sprawy, jak ogromna liczba rzeczy, z którymi stykamy się na co dzień, ma swoje korzenie w Chinach – jak choćby pas napędowy, pompa łańcuchowa lub szczepienia. Poniższe zestawienie przedstawia najciekawsze i najbardziej interesujące z chińskich wynalazków. Pominięte zostały te, które co prawda częstokroć wyprzedzają dokonania europejskie o kilkaset lat, ale dla których nie znaleziono jak na razie niezbitych dowodów, że przeniknęły z Chin do Europy (system dziesiętny, zero, ruchoma czcionka drukarska, miny morskie itp.).
SIEW W RZĘDACH. Powszechnie uważa się, że rewolucja przemysłowa w Europie doprowadziła do wzrostu potęgi Zachodu i jego obecnej dominacji nad resztą świata. Podkreśla się też, że rewolucja owa nie byłaby możliwa bez wcześniejszej rewolucji rolnej, zwiększającej efektywność produkcji i zmniejszającej liczbę rąk potrzebnych do pracy na roli, dzięki czemu powstała nadwyżka siły roboczej, która mogła znaleźć zastosowanie w przemyśle. Rewolucja rolna nie mogłaby zaś nastąpić bez wykorzystania chińskich wynalazków i osiągnięć, które wyprzedzają Europę nawet o 2200 lat! Rzecz tak pozornie oczywista jak uprawianie roślin w rzędach i ich odchwaszczanie nie była stosowana w Europie do XVIII w. Chińczycy znali ten system już w VI w. p.n.e. Wzmianki o nim znajdujemy w pochodzącym z III w. p.n.e. kompendium ówczesnej wiedzy zatytułowanym „Wiosny i Jesienie Pana Lü”. Ok. I w. p.n.e. mieszkańcy Państwa Środka zaczęli stosować siewniki wielorzędowe, zwiększające znacząco wydajność prac polowych i zbiorów.