Pomocnik Historyczny

Republika Chińska

Pierwsza republika Chińska

Mężczyzna z flagą republiki i flagą reformatorów (niebieska z białym słońcem), luty 1912 r. Mężczyzna z flagą republiki i flagą reformatorów (niebieska z białym słońcem), luty 1912 r. ullstein bild
Próby obalenia panowania Mandżurów i restauracji rządów Hanów zakończyły się, dla większości zaskakującym, ustanowieniem republiki. Szybko stała się ona areną walk na różnych frontach.

UDANA INSUREKCJA. W deszczową noc z 10 na 11 października 1911 r. w mieście Wuhan oficerowie należący do tajnej republikańskiej organizacji Zhongguo Tongmenghui (Chińska Liga Związkowa) poprowadzili garstkę żołnierzy na arsenał, a potem na siedzibę cesarskiego gubernatora. Działali w desperacji; krótko wcześniej zdemaskował ich przypadkowy wybuch przygotowywanej bomby, zaś w rękach policji znajdowała się już lista spiskowców. Ku zdumieniu i świata, i samych insurgentów, pamiętających żałosne fiasko kilkunastu wcześniejszych prób powstańczych, opór okazał się nikły. Po ucieczce władz miasto i prowincja, a do końca roku całe Chiny Południowe były już w rękach powstańców.

Ich duchowy przywódca Sun Yatsen (w chwili wybuchu przebywający notabene w USA) w dzień Nowego Roku został ogłoszony w Nankinie prezydentem pierwszej w Azji republiki. Po paru tygodniach negocjacji rewolucjonista ustąpił wszakże na rzecz generała Yuan Shikaia, chińskiego (nie mandżurskiego!) notabla uważanego za reformatora, już w czasie walk mianowanego premierem przez upadającą dynastię. Jego chińskość, demonstracyjnie przezeń podkreślana, wojskowy profesjonalizm i niełaska, doznana wcześniej na mandżurskim dworze, budziły doń sympatię. Generał wymusił abdykację dziecięcego cesarza Puyi, pozostawiwszy mu wielkodusznie pałace Zakazanego Miasta. Po krótkich pertraktacjach, kończących ową tzw. rewolucję Xinhai (nazwa od miesiąca kalendarza księżycowego), prezydenturę Yuana uznał cały kraj.

Zdobycie Nankinu przez zrewoltowaną armię gen. Linga, grudzień 1911 r. Prezydent republiki, Yuan Shikai (1859–1916).East News, ullstein bildZdobycie Nankinu przez zrewoltowaną armię gen. Linga, grudzień 1911 r. Prezydent republiki, Yuan Shikai (1859–1916).

REPUBLIKA PIĘCIU NARODÓW. Patriotyczne elity chińskie, wierząc, że przejęły władzę, stworzyły setki (głównie kanapowych) partii politycznych, artykułujących swe cele w całkowicie wolnej prasie. Pierwotny cel walki – obalenie panowania Mandżurów, restauracja rządów Hanów – rychło przestał wystarczać.

Pomocnik Historyczny „Historia Chińczyków wydanie II” (100198) z dnia 18.07.2022; Dzieje Chińczyków; s. 102
Oryginalny tytuł tekstu: "Republika Chińska"
Reklama