Pomocnik Historyczny

„Miłe obcowanie z Kopernikiem”

Co wiemy o życiu i pracy doktora Mikołaja

Mikołaj Kopernik z konwalią, symbolem gildii lekarzy; grafika z ok. 1600 r., kolorowana. Mikołaj Kopernik z konwalią, symbolem gildii lekarzy; grafika z ok. 1600 r., kolorowana. Getty Images
Zapamiętany jako astronom, był praktykującym lekarzem, administratorem dóbr kapitulnych, tłumaczem greckiej poezji i ekspertem od rynku finansowego.

Rywalizacja czterech domów. Data urodzin Mikołaja Kopernika jest dobrze znana: 19 lutego 1473 r. o godz. 4.38 (lub 4.48). Wiemy o niej z horoskopu, który powstał później, ale jego autor podawał informacje uzyskane od samego Mikołaja. Przyszły astronom ujrzał świat w Toruniu, choć trwają spory, w którym domu. Wynikają one z niejednoznaczności przekazów źródłowych dotyczących położenia parcel w mieście, a co za tym idzie – niejasności, gdzie mieszkali Kopernikowie.

Od XVIII w. uważano, że dom tej rodziny był położony na rogu (dzisiejszych) ulic Piekary i Kopernika, obecnie jest to adres Kopernika 30. Z tego budynku w czasach Księstwa Warszawskiego ówczesny komendant miasta polecił wyjąć cegłę i przesłać ją jako narodową relikwię do świątyni Sybilli w Puławach. Dom zwiedził Napoleon, będąc przejazdem w Toruniu. Tutaj też w 1871 r. wmurowano tablicę pamiątkową (w języku niemieckim).

Pod koniec XIX w. ówczesny burmistrz Torunia Georg Bender udowodnił, że Kopernikowie mieli dom przy ul. św. Anny (dzisiaj Kopernika 17) i właśnie tam urodził się przyszły astronom. Siła tradycji okazała się jednak mocniejsza i dopiero w 1923 r., z okazji kolejnego jubileuszu, władze Torunia zgodziły się wmurować pamiątkową tablicę (w języku polskim) przy Kopernika 17. Dawniejszej jednak nie zdjęto i aż do 1939 r. w mieście były dwa domy narodzin astronoma i dwie tablice w różnych językach. Po zakończeniu drugiej wojny światowej zwyciężyła tradycja kamienicy przy Kopernika 17. Tam też w 1973 r. umieszczono oddział Muzeum Okręgowego w Toruniu i nadano budynkowi nazwę Dom Kopernika.

W 1985 r. historyk Tomasz Jasiński raz jeszcze przeprowadził analizę źródeł. Wynik był bezlitosny: domem Koperników okazała się kamienica przy dzisiejszej Kopernika 15. Największym wygranym okazało się Muzeum Okręgowe Dom Kopernika, które otrzymało dodatkowy budynek po sąsiedzku i obecnie mieści się w dwóch.

Pomocnik Historyczny „Kopernik nieznany” (100209) z dnia 15.05.2023; Postać; s. 22
Oryginalny tytuł tekstu: "„Miłe obcowanie z Kopernikiem”"
Reklama