Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Pomocnik Historyczny

Wektor osmański

Imperium Osmanów

Holenderski ambasador Cornelis Calkoen podczas audiencji u sułtana Ahmeda III; obraz Jeana Baptiste’a Vanmoura z ok. 1730 r. Holenderski ambasador Cornelis Calkoen podczas audiencji u sułtana Ahmeda III; obraz Jeana Baptiste’a Vanmoura z ok. 1730 r. BEW
Pax Ottomanica – pięć stuleci na Bałkanach

Przestrzeń i czas. Dla milionów mieszkańców dzisiejszego Stambułu podróż z Azji do Europy oznacza kilkuminutowy przejazd promem, pociągiem lub samochodem, całkowicie pozbawiony mistyki przekraczania granic pomiędzy kontynentami. Ten kontrast między pozorną niezwykłością transkontynentalnego doświadczenia a banalnością dnia codziennego pokazuje umowność podziałów geograficznych, które często traktujemy jako naturalne i które organizują nasze myślenie o teraźniejszości i przeszłości.

Nad ujściem Bosforu do Morza Marmara góruje pałac Topkapı, który przez cztery stulecia stanowił główną rezydencję władców osmańskich, którzy tytułowali się panami dwóch kontynentów i dwóch mórz, panującymi nad rozległymi terytoriami od dzisiejszej Słowacji do Jemenu na południu. Przez ponad pięć stuleci Bałkany i Anatolia stanowiły niekwestionowany ośrodek polityczny, gospodarczy i intelektualny, wspólnie kształtujący dzieje i tożsamość Imperium Osmańskiego od jego początków w XIV w. po ostateczny upadek w 1923 r.

Czarna legenda tureckiego jarzma. Mimo znaczenia, jakie odegrało Imperium Osmańskie w dziejach świata i regionu, stosunek do jego historii i dziedzictwa jest tutaj w znacznej mierze negatywny. Wynika to w dużej mierze z głębokich zmian politycznych, które zaszły w przeciągu ostatnich dwóch stuleci; niemal wszystkie państwa narodowe, które powstały na dawnych ziemiach imperium, budowały swoją tożsamość w opozycji do osmańskiej przeszłości. Dominantą w debatach historycznych i świadomości społecznej na Bałkanach do tej pory jest mit jarzma tureckiego, zgodnie z którym władza osmańska w regionie była de facto wielowiekową okupacją ze strony obcej potęgi militarnej, która doprowadziła do stagnacji politycznej, gospodarczej i kulturowej narodów bałkańskich, niezdolnych z tego powodu do podążania naturalną drogą rozwoju.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Bałkanów” (100210) z dnia 26.06.2023; Dzieje Bałkanów; s. 34
Oryginalny tytuł tekstu: "Wektor osmański"
Reklama