Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Pomocnik Historyczny

Czynnik wołoski

Wołoszczyzna

Tudor Vladimirescu, przywódca powstania antytureckiego; rysunek z 1875 r. Tudor Vladimirescu, przywódca powstania antytureckiego; rysunek z 1875 r. Alamy / BEW
Związki ziem rumuńskich z Bałkanami.
„Psałterz wołoski” z 1548 r.UIP/Getty Images „Psałterz wołoski” z 1548 r.

Wołoszczyzna. Leżący po północnej stronie Dunaju obszar zamieszkany współcześnie przez Rumunów znajduje się tak blisko Bałkanów, że dość powszechnie jest z nimi kojarzony. Geograficznie jest to błąd, kulturowo – niekoniecznie. Sami Rumuni krzywią się, kiedy obcy przypisują im bałkańskość, ale już w wewnętrznych sporach nie szczędzą sobie tego określenia (zwłaszcza Siedmiogrodzianie mieszkańcom południa kraju). Niechęć do bałkańskiej afiliacji jest raczej świeżej daty i sięga przełomu XIX i XX w.; wcześniej, kiedy lokalne plemiona tworzyły zalążki państwowości wołoskiej i mołdawskiej, nikt sobie tym głowy nie zaprzątał.

Z tych dwóch państw protorumuńskich tak naprawdę tylko Wołoszczyzna była wpisana w kontekst bałkański. W chwili swojego powstania (ok. 1310 r.), pod rządami Basaraba I, Księstwo Wołoskie miało za bałkańskich sąsiadów drugie Carstwo Bułgarskie Asenowiczów oraz Królestwo Serbii Nemaniczów. Okresy świetności miały one już za sobą, co niewątpliwie sprzyjało wołoskim ambicjom emancypacyjnym.

Wołosi w państwie bułgarskim. W rzeczy samej o emancypację chodziło, ponieważ sama obecność Wołochów (Βλάχοι, Vláhi – zgrecyzowana ludność tracka, zromanizowani Dakowie i zapewne Ilirowie) po północnej i południowej stronie Dunaju, wyprzedzająca powstanie państwa bułgarskiego, raczej nie budzi wątpliwości (przy czym tradycyjna historiografia rumuńska zdecydowanie wyolbrzymiała to zjawisko).

Chanowie bułgarscy z czasów pierwszego państwa (681–1018) sprawowali zapewne jakąś formę zwierzchności również nad obszarem dunajsko-karpackim (dzisiejsze Wołoszczyzna, Oltenia, Banat), a Symeon I Wielki widział siebie jako basileusa Bułgarów i Romejów (Rzymian). Historycy rumuńscy interpretują ten fakt jako potwierdzenie znaczenia żywiołu protorumuńskiego na tym obszarze, podczas gdy opracowania nierumuńskie częściej tłumaczą zabiegi Symeona jego pretensjami do władzy nad Bizancjum.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Bałkanów” (100210) z dnia 26.06.2023; Dzieje Bałkanów; s. 48
Oryginalny tytuł tekstu: "Czynnik wołoski"
Reklama