Pomocnik Historyczny

„Chłopów” dalsze losy

Echa powieści Reymonta

Jagna i Boryna, bohaterowie „Chłopów” Władysława Reymonta, w filmowych adaptacjach; u góry – grani przez Kamilę Urzędowską i Mirosława Bakę (reż. DK i Hugh Welchmanowie, 2023 r.). Jagna i Boryna, bohaterowie „Chłopów” Władysława Reymonta, w filmowych adaptacjach; u góry – grani przez Kamilę Urzędowską i Mirosława Bakę (reż. DK i Hugh Welchmanowie, 2023 r.). materiały prasowe
Nie tylko na liście szkolnych lektur.

Droga do Nobla. Powieść „Chłopi” Władysława S. Reymonta (1867–1925) ukazywała się w odcinkach – ówczesnym zwyczajem – od 1902 do 1908 r. na łamach „Tygodnika Ilustrowanego”. Z miejsca wzbudziła entuzjazm uznanych krytyków i środowiska literackiego. „Epopeja to istotna – nie powieść obyczajowa lub psychologiczna, lecz zbiór takich powieści, cudownie podporządkowany wielkiej pieśni o dziejach wsi polskiej współczesnej”, zachwycał się pisarz i krytyk Józef Weyssenhoff, nieodosobniony w swoich odczuciach. Doceniano rozmach powieści i panoramiczne spojrzenie na życie wsi u progu nowoczesności. Spodobała się ona również czytelnikom, choć – jak wspominał znawca Reymonta prof. Franciszek Ziejka – początkowe odcinki wywołały wśród nich krótkotrwały szok z uwagi na względną obyczajową śmiałość.

Szybko nadeszły ambicje zaprezentowania nowej wielkiej powieści naturalistycznej poza Polską. Sukces nie przyszedł od razu; z badań wspomnianego prof. Ziejki wiemy, jak wyglądały niefortunne początki drogi Reymonta do światowej sławy. We Francji zamiast docelowego dzieła ukazała się najpierw krótka powieść Marie Anne de Bovet „Kobieta i ziemia”, osnuta na wątkach „Chłopów”, ale pomijająca to, co najciekawsze, czyli całościowe wniknięcie w mikrokosmos wsi i rytm jej życia. Trudno było uznać tę publikację za wizytówkę pochlebną dla Reymonta, przez co francuski czytelnik poznał jego epos sporo później. Niemiecki przekład („Die polnischen Bauern”) ukazał się co prawda szybko, lecz powodzenie zyskał dopiero, gdy wydawca Eugen Diederichs uciekł się do prowokacji godnej współczesnych mediów społecznościowych i ogłosił list otwarty, w którym narzekał na lenistwo krytyków literackich.

Pomocnik Historyczny „Dzieje polskiej wsi” (100220) z dnia 22.04.2024; Dzieje polskiej wsi; s. 124
Oryginalny tytuł tekstu: "„Chłopów” dalsze losy"
Reklama