Pomocnik Historyczny

Po śladach

Ślady pruskiej architektury

Twierdza Boyen w Giżycku wybudowana w latach 1844–58. Twierdza Boyen w Giżycku wybudowana w latach 1844–58. Tomasz Babinek / Forum
Europejski charakter architektury Mazur, Pomorza, Wielkopolski i Dolnego Śląska to w dużej mierze zasługa Prusaków, którzy budowali dużo i solidnie, dlatego ich dzieła stoją do dziś. Oto niektóre z nich.

Twierdze i cytadele. Obraz Prusaka jako żołnierza z krwi i kości ma odzwierciedlenie w zabytkach architektury militarnej. Prusacy pozostawili mnóstwo twierdz, koszar, magazynów i młynów dla wojska. Były to budynki trwałe, bez zbędnych ozdóbek i pełne nowoczesnych rozwiązań. Najczęściej przebudowywano i udoskonalano starsze twierdze, czasami wznoszono nowe. Po zdobyciu Śląska Fryderyk II kazał zbudować linię umocnień ciągnącą się od Szczecina, przez Głogów, Wrocław, Koźle, Brzeg, Świdnicę, Srebrną Górę, Kłodzko aż do Nysy. Pozostałości budynków fortecznych zachowały się w tych miastach do dziś, ale największe wrażenie robią twierdze dolnośląskie.

W Srebrnej Górze w Górach Sowich stoi największa w Europie twierdza górska, oczko w głowie Fryderyka Wielkiego. Przejścia przez Przełęcz Srebrną broniło tam 6 fortów i bastiony. 3,5 tys. żołnierzy stacjonowało w trzypoziomowych kazamatach, do których prowadziło 8 bram. Magazyny, kaplica, więzienie, szpital, piekarnia, browar i warsztaty sprawiały, że twierdza była samowystarczalna, a żołnierze mogli się w niej bronić przez 5 miesięcy, gdyż zbrojownie i prochownie były pełne amunicji. Równie imponująca jest górująca nad miastem twierdza kłodzka. Turyści mogą tu podziwiać techniczne rozwiązania, mające utrudnić wrogom jej zdobycie. Wiele z nich nigdy się nie przydało. Tak było z imponującymi, ciągnącymi się kilometrami pod przedpolem twierdzy, tunelami minerskimi, służącymi do wysadzania stojących zbyt blisko armat wroga. Pojawienie się dział o większym zasięgu sprawiło, że tunele przestały być przydatne. W Nysie, którą Fryderyk II zmienił w obóz warowny, było podobnie. W XIX w. miasto twierdzę jeszcze przebudowano, ale z czasem utraciła obronny charakter. Do dziś zachowało się ok. 50 proc. obiektów fortecznych rozlokowanych na ok.

Pomocnik Historyczny „Prusy - wzlot i upadek” (100230) z dnia 10.03.2025; Dzieje Prus; s. 130
Oryginalny tytuł tekstu: "Po śladach"
Reklama