Najstarsze ślady. Najstarsze ślady bytności człowieka na Wyżynie Irańskiej sięgają dolnego paleolitu (m.in. jaskinia Kaldar w Lorestanie). Liczba znalezisk wzrasta w odniesieniu do górnego paleolitu (ok. 40 tys. – 11 tys. p.n.e.; stanowiska Sorheh, Warwasi i Pa Sangar). Neolit (przejście do rolnictwa) w Iranie jest datowany na ok. 10 tys. – 5200. Wykopaliska w górach Zagros (m.in. stanowisko Czogha Golan) ujawniły ślady uprawy odmian pszenicy i jęczmienia już w X tysiącleciu. Wiedza na temat okresu chalkolitu (ok. 5200–3200) pochodzi z wielu wielookresowych osad. Badania w Szahdad ujawniły istnienie warsztatów metalurgicznych do wytopu miedzi. Z czasem zaczęto stosować cynę importowaną z Afganistanu, tworząc pierwsze brązy.
Wczesna epoka brązu (3300–2100) przyniosła gwałtowny rozwój urbanizacji na południowym wschodzie Iranu. Trzy główne ośrodki – Szahr-e Suchta w Sistanie, Szahdad na pustyni Lot oraz osady w dolinie rzeki Halil (zwłaszcza Konar Sandal niedaleko Dżiroft) – tworzyły sieć miast-państw opartych na handlu surowcami (lapis lazuli, chloryt) i metalurgii (nowe technologie). Jednocześnie na terenie Elamu, od Suzy po Fars (starożytna Parsa), uformował się tzw. horyzont protoelamicki. Poszczególne regiony Iranu wykazywały odrębny rozwój w wyniku wpływów kultur Kaukazu, Mezopotamii i Azji Środkowej.
Lullubum, Guti i inne ludy. W III i II tys. ważną rolę na terenie Iranu zachodniego odgrywało kilka ludów znanych dzięki przekazom pisanym. Byli to Lulubejowie (Lullubum/Lullum), Gutejowie (Guti), i Kasyci (Kaszszu). Wszystkie używały języków słabo dzisiaj znanych, nienależących do języków indoeuropejskich.
Lullubejowie mieli centrum zasiedlenia w okolicach Kermanszah i źródeł rzeki Dijala w górach Zagros.