Nieśmiertelni przeciw hoplitom. Imperium Achemenidów za Cyrusa Wielkiego osiągnęło maksimum swojej rozległości terytorialnej. System wojskowy stanowił odzwierciedlenie politycznego. Persowie pozostawiali podległym ludom (bardziej zhołdowanym niż podbitym) znaczny stopień autonomii. Lokalni władcy zachowywali sporo władzy, stając się jednocześnie perskimi zarządcami (satrapami). Uprawiali oni prawdziwy taniec na linie ponad ostrzami, ponosząc z jednej strony odpowiedzialność za pobór podatków, a z drugiej za utrzymanie wewnętrznego spokoju.
Armia Achemenidów składała się z komponentu perskiego oraz oddziałów dostarczanych przez satrapów na wezwanie króla królów. Podstawowym rodzajem wojsk pozostała kawaleria niezbędna do sprawowania kontroli nad rozległym imperium. Oprócz strzelców konnych do szeregu stawały rydwany (będące przejawem silnego przywiązania do tradycji, a i lekceważenia kosztów) oraz słonie bojowe (o których dalej). Wraz z poszerzaniem perskiego władztwa, co skutkowało podbojem fenickich i greckich miast na wybrzeżu Azji Mniejszej oraz zajęciem Egiptu i Babilonii rosło znaczenie piechoty niezbędnej do oblężeń i pełnienia służby garnizonowej. Licznych piechurów wymagała ochrona władcy, czy też szerzej zapewnienie bezpieczeństwa czterem stolicom, którymi były Persopolis, Suza, Ekbatana oraz Pasargady (Pasargadaj).
Rolę straży pałacowej, żandarmerii, ale również elitarnych, uderzeniowych sił szybkiego reagowania odgrywali Nieśmiertelni, rekrutowani spośród Persów i Medów. Miało być ich 10 tys., a w marszu towarzyszył im kontyngent ochotników czekających na każde zwolnione w elitarnej formacji miejsce. Pełnili funkcję zorganizowanej rezerwy. Pod względem taktycznym Nieśmiertelni byli – mimo, a może za sprawą noszenia lekkich wiklinowych tarcz, lamelkowych bądź kolczych pancerzy i włóczni – ciężkimi łucznikami.