Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Pomocnik Historyczny

Mit męczeństwa

Jak doszło do wybuchu wojny między Iranem i Irakiem

Irańskie oddziały po zdobyciu miasta Al-Fau w Iraku, 1986 r. Irańskie oddziały po zdobyciu miasta Al-Fau w Iraku, 1986 r. Jean Gaumy/Magnum / Forum
Wojna iracko-irańska.

Rachuby Saddama Husajna. Do wybuchu wojny iracko-irańskiej doszło w wyniku dążenia irackiego dyktatora Saddama Husajna do wykorzystania nadzwyczaj korzystnych dla Bagdadu okoliczności. Rewolucja islamska spowodowała zapaść irańskich sił zbrojnych. Jeszcze podczas rewolucyjnego przesilenia doszło do rozłamu w wojsku. W kolejnych miesiącach armia była zdezorganizowana i pasywna. W lipcu 1980 r. wojskowi podjęli próbę eliminacji islamistów. Miesiąc wcześniej Chomejni podjął decyzję o odsunięciu od władzy Abolhassana Banisadra, wybranego demokratycznie prezydenta. Kontrwywiad Islamskiej Republiki Iranu, lojalny wobec Chomejniego, wykrył oficerską konspirację. Nastąpiły aresztowania i egzekucje. Stracono ok. 600 wojskowych. Część oficerów i podoficerów porzuciła wówczas służbę, wielu uciekło za granicę. Islamski Iran stracił też poparcie swego wielkiego sojusznika, Stanów Zjednoczonych. 4 listopada 1979 r. grupa kilkuset młodych działaczy, studentów i szyickich duchownych zajęła ambasadę amerykańską w Iranie, biorąc jako zakładników 66 członków personelu i chroniących placówkę marines. 24 kwietnia 1980 r. fiaskiem zakończyła się amerykańska próba odbicia zakładników.

Iracki dyktator uznał, że w takich warunkach za jedną sposobnością może zagarnąć całe ujście Szatt al-Arab (na którego podział zgodził się w 1975 r.), zająć zamieszkany przez Arabów irański Chuzestan, ostatecznie spacyfikować szyitów z północnego Iraku, wśród których rewolucja islamska spowodowała znaczne ożywienia, a także Kurdów z południa przez lata instrumentalnie wspieranych przez Iran. Może przy tym przedstawiać się jako obrońca prawowiernych sunnitów przed perską herezją. W tle pozostawał zamysł uczynienia z Iraku regionalnego mocarstwa rozdającego karty nad Zatoką Perską.

Atak Iraku.

Pomocnik Historyczny „Dzieje Persów i Iranu” (100233) z dnia 08.09.2025; Dzieje Iranu; s. 102
Oryginalny tytuł tekstu: "Mit męczeństwa"
Reklama