„To przeklęte koło, które zawsze kończy się ofiarami”
Zimnowojenna gra CIA kontra KGB
Utworzenie CIA. Chociaż druga wojna światowa zakończyła się wspólnym zwycięstwem aliantów, niemal natychmiast po pokonaniu III Rzeszy i Japonii stało się jasne, że między dwoma głównymi mocarstwami, Stanami Zjednoczonymi i Związkiem Sowieckim, zaczyna się nowy etap rywalizacji – ideologiczno-wywiadowczej. Ukrytą osią zimnej wojny były działania szpiegowskie prowadzone przez obie strony. Wywiad stał się narzędziem strategicznym porównywalnym z nowoczesnym uzbrojeniem. Każda zdobyta informacja mogła zapewnić przewagę w globalnej grze o wpływy.
Stany Zjednoczone musiały się szybko przystosować do nowej rzeczywistości. W 1945 r. zlikwidowano Biuro Służb Strategicznych (OSS), a w jego miejsce stworzono instytucję zdolną do skutecznej rywalizacji z sowieckimi służbami. Powstanie Centralnej Agencji Wywiadowczej (CIA) zapoczątkował prezydent Harry S. Truman, który we wrześniu 1947 r. podpisał ustawę o bezpieczeństwie narodowym (National Security Act); zreorganizowała ona amerykańskie podejście do bezpieczeństwa i wywiadu. Na jej mocy utworzono nie tylko CIA, ale również Radę Bezpieczeństwa Narodowego oraz stanowisko sekretarza obrony. W 1952 r. powołano Narodową Agencję Bezpieczeństwa (NSA), która nadal zajmuje się wywiadem elektronicznym.
Utworzenie KGB. ZSRS miał już wtedy znacznie bardziej rozbudowany aparat wywiadowczy. Główną rolę odgrywał Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych (NKWD), który łączył funkcje policji politycznej i kontrwywiadu. Oprócz niego działały inne wyspecjalizowane struktury, m.in. Ludowy Komisariat Bezpieczeństwa Państwowego (NKGB), który w latach 1943–46 funkcjonował jako cywilna służba wywiadowcza. Istniał również kontrwywiad wojskowy, SMIERSZ, powołany w czasie wojny i działający do 1946 r.