Plan Burza. Między Niemcami i Rosją

Kalendarium

Z Warszawy do wieczności. Cztery życiorysy: zgasłe powstanie zostało w nich na zawsze

Wchodzą w dorosłe życie, kiedy wybucha powstanie. Walczą, przeżywają – potem normalnie pracują, robią kariery, zakładają rodziny. Ale zgasłe powstanie zostaje w nich na zawsze – w piwnicach, w gruzach, na ulicach kwitnącego dziś miasta.

Polskie państwo podziemne

Państwo podziemne to polska specjalność w okupowanej Europie. W żadnym innym kraju nie powstała struktura konspiracyjna, która naśladowałaby formy państwowe, podkreślając przy tym ich legalność i konstytucyjność.

Warszawa pod niemiecką okupacją

Z jednej strony okupant, z drugiej silnie zaznaczające swe istnienie państwo podziemne. Jak się odnajdowali w tej rzeczywistości Polacy? Oto Warszawy dni powszednie w miesiącach poprzedzających wybuch powstania.

Komuniści w podziemiu

Podziemie komunistyczne było zrazu nieliczącą się konkurencją wobec struktur Polskiego Państwa Podziemnego, ale realizowało projekt polityczny, który – z mocy konstelacji międzynarodowej – ostatecznie zwyciężył.

Cichociemni

Nazwano ich cichociemnymi. Byli szczególnym łącznikiem między polskim rządem i wojskiem na uchodźstwie a państwem podziemnym w okupowanym kraju.

Powstanie warszawskie: zryw Burzy. Wtedy zapadła decyzja. Ostrzeżeń nie słuchano

W jakich okolicznościach doszło do podjęcia decyzji o wznieceniu powstania w Warszawie?

Insurekcja sierpniowa. Przygotowania oraz przebieg Powstania Warszawskiego cz.1

Jak przyznawali sami Niemcy, walka z powstańcami była największą i najtrudniejszą bitwą miejską, w jakiej przyszło im brać udział podczas II wojny światowej. Porównywalną jedynie z walkami w Stalingradzie.

Insurekcja sierpniowa. Przygotowania oraz przebieg Powstania Warszawskiego cz.2

Jak przyznawali sami Niemcy, walka z powstańcami była największą i najtrudniejszą bitwą miejską, w jakiej przyszło im brać udział podczas II wojny światowej. Porównywalną jedynie z walkami w Stalingradzie.

W szeregach powstańczych oddziałów

Jakie było to powstańcze wojsko, z nagła rzucone do realizacji największego i – jak się okazało – najdramatyczniejszego przedsięwzięcia państwa podziemnego?

Mit czołgu pułapki: największa tragedia powstania, nośna teoria spiskowa. Co się wydarzyło naprawdę?

Spiskowa teoria, sformułowana tuż po tej tragedii, okazała się nośna – również w dekadach powojennych.

Jak operacja Bagration wpłynęła na losy Powstania Warszawskiego

Zacięte zmagania niemiecko-sowieckie wokół Warszawy latem 1944 r. w polskiej zbiorowej pamięci nie istnieją. Jednak faktycznie powstanie miało niewielki wpływ na to, co działo się na regularnym froncie.

Jak funkcjonowało miasto po wybuchu powstania

Powstańcza Warszawa była mikrokosmosem okupowanego kraju, w którym warunki bytu i (prze)życia zależały w dużej mierze od geografii. W rezultacie walcząca stolica stanowiła nie tyle jednolity kontynent, co raczej archipelag, a doświadczenia mieszkańców poszczególnych dzielnic-wysp radykalnie się nieraz różniły.

Jak się ukryć przed bombami i zwierzęcą przemocą. Kobieca twarz powstania

Dla mężczyzn powstanie to głównie walka. Dla kobiet to troska o bliskich, zdobycie jedzenia dla dzieci, ukrycie się przed bombami lub zwierzęcą przemocą okupantów i mętów. A także rola sanitariuszek i łączniczek w szeregach AK.

W ogniu wojny totalnej

Wybuch powstania sprawił, że front zbliżył się do warszawiaków na szerokość ulicy i zmusił do czynnego uczestnictwa w totalnej wojnie. Okoliczności te wpływały na postawy ludzi, którzy zostali poddani nadzwyczajnej próbie.

Żołnierze Armii Ludowej w Powstaniu Warszawskim

Akces komunistów do powstania odbywał się z konieczności i wyrachowania, pod wielką presją euforii mieszkańców zrywających się do walki z Niemcami, a trochę z wyboru – dotyczył on przede wszystkim szeregowych i oficerów AL, którym nie można odmówić pobudek patriotycznych.

Pertraktacje z Niemcami i rozmowy kapitulacyjne

Zbliżająca się ofensywa wojsk sowieckich w 1944 r. budziła w Niemcach wielki strach, dlatego także wśród Polaków szukali osoby, która u ich boku dowodziłaby antybolszewicką partyzantką.

Rozkaz: zniszczyć miasto

Gehenna ludności nie skończyła się wraz z kapitulacją. W ciągu kilku dni wszystkich zmuszono do opuszczenia Warszawy. Jedni trafili do Auschwitz, innych wywieziono w głąb Rzeszy. Następnie miasto, już i tak zniszczone, zamieniono w ruiny.

Z Ochoty do Żyrardowa. Wspomnienia Stanisława Lewaka

Fragmenty wspomnień Stanisława Lewaka, biologa, emerytowanego prof. Uniwersytetu Warszawskiego, który podczas powstania miał 14 lat

Robinsonowie warszawscy

Lewobrzeżna Warszawa nie była po powstaniu bezludna. W jej gruzach dotrwała do stycznia 1945 r. niemała grupa tzw. robinsonów.

Romantycy i pozytywiści, czyli wielki spór o sens powstania

Przegrane powstanie było najważniejszym doświadczeniem życiowym całego pokolenia. Nic dziwnego, że spierano się o nie zażarcie – w kraju i na emigracji.

Barykady pamięci. Życie, upamiętnienie i debata po wojnie

Co było dane wiedzieć o powstaniu człowiekowi urodzonemu tuż po upadku powstania i żyjącemu w PRL, czyli opowieść świadka epoki.

Jan Ołdakowski dla „Polityki” o Powstaniu i pamięci

Rozmowa z Janem Ołdakowskim, dyrektorem Muzeum Powstania Warszawskiego, rozpoczęta w 2014 r., kontynuowana w 2024 r.