Przejdź do treści
Magda Kochanowska
29 czerwca 2021
Salon

Zwierzęta wiatru

Kroczące rzeźby Theo Jansena

29 czerwca 2021
„Plaudens Vela”. Jak każdy strandbeest porusza się, czerpiąc energię z wiatru. Dopiero gdy siła podmuchów staje się nadmierna, woli osiąść na piasku. I nie przewraca się, choć wydaje się bezbronny wobec nawałnicy. To jeden z bardziej „zaawansowanych w rozwoju” przedstawicieli gatunku stworzonego przez Theo Jansena, holenderskiego naukowca i artysty, mistrza  sztuki kinetycznej. „Plaudens Vela”. Jak każdy strandbeest porusza się, czerpiąc energię z wiatru. Dopiero gdy siła podmuchów staje się nadmierna, woli osiąść na piasku. I nie przewraca się, choć wydaje się bezbronny wobec nawałnicy. To jeden z bardziej „zaawansowanych w rozwoju” przedstawicieli gatunku stworzonego przez Theo Jansena, holenderskiego naukowca i artysty, mistrza sztuki kinetycznej. Marco Zwinkels
Spacerują brzegiem morza, uważnie stąpając po piachu i zręcznie unikając kontaktu z falami. te budzące zachwyt i zdumienie konstrukcje ich twórca, Theo Jansen, nazwał „Strandbeest”. Mówi o nich, że to nowy gatunek żyjących stworzeń – plażowych. Z własną ewolucją.

Theo Jansen tworzy nie tylko kinetyczne konstrukcje, które nieustannie testuje i poprawia, ale też ich historię. Zapisuje dzieje stworzonego przez siebie gatunku. Z niezwykłą pieczołowitością dokumentuje kolejne etapy rozwoju, fotografuje i zachowuje ślady osobników, które zostały brutalnie wyeliminowane przez ewolucję. Twierdzi, że jest twórcą nowych form życia. Nazywa je „strandbeest”, co w języku niderlandzkim oznacza „stworzenia plażowe”.

W młodości Theo studiował fizykę na Uniwersytecie Technicznym w Delft w Holandii, jednak swoje zainteresowania skierował ku sztuce, a dokładnie w stronę niekonwencjonalnych działań performatywnych. Lektura książki „The Blind Watchmaker” brytyjskiego biologa ewolucyjnego Richarda Dawkinsa rozbudziła w nim marzenie, aby stworzyć nowy gatunek i kontrolować jego ewolucję. To marzenie, w połączeniu z obserwacjami wybrzeży Morza Północnego, sprawiło, że całą swą energię poświęcił stworzeniu dzieła totalnego – dzieła, które stało się sensem jego życia.

Ogromne, poruszające się samodzielnie konstrukcje podróżowały już po całym świecie. Były w Melbourne, Buenos Aires, Paryżu, Madrycie, Londynie, Tajpej, Nagasaki. W roku 2015 spacerowały po plażach Miami – podczas Art Basel, jednych z największych targów sztuki nowoczesnej na świecie.

„Uminami”. Gdy wiatr uderzy w żagle, składająca się z rurek konstrukcja ożywa. Falując jak gąsienica, przemierza plażę szybko i płynnie. Efekt eksperymentów z „napędem” bez stawów, bezradnych, gdy dostanie się do nich piasek. Gąsienica potrafi wydostać się z piachu, nawet zagrzebana „po uda”. Niestraszne jej też przeszkody na powierzchni. Theo jest przekonany, że NASA zabierze ją kiedyś na Marsa.Theo Jansen„Uminami”. Gdy wiatr uderzy w żagle, składająca się z rurek konstrukcja ożywa. Falując jak gąsienica, przemierza plażę szybko i płynnie. Efekt eksperymentów z „napędem” bez stawów, bezradnych, gdy dostanie się do nich piasek. Gąsienica potrafi wydostać się z piachu, nawet zagrzebana „po uda”. Niestraszne jej też przeszkody na powierzchni. Theo jest przekonany, że NASA zabierze ją kiedyś na Marsa.

W 1990 r. bacznie przyglądał się poziomowi Morza Północnego, które wydawało się podnosić – z każdym przypływem wdzierać się coraz głębiej w ląd, sukcesywnie anektując plaże. Powszechnie wiadomo, że Holandia – kraj, którego znaczna część to depresja – od zawsze walczy z żywiołem morskim. Jansen zaczął więc szukać sposobu na przenoszenie piasku z plaży i tworzenie samoodnawiających się wydm ochronnych.

Salon 7/2021 (100184) z dnia 28.06.2021; Wpisane w krajobraz; s. 24
Oryginalny tytuł tekstu: "Zwierzęta wiatru"
  • dizajn

Magda Kochanowska

Reklama
POLITYKA
Prenumerata Inpost Subskrypcja
Facebook Twitter Instagram

Nasze wydawnictwa

wydanie polityka
wydanie polityka
wydanie specjalne
wydanie specjalne
wydanie pomocnik historyczny
wydanie pomocnik historyczny
wydanie pulsar świat nauki
wydanie pulsar świat nauki
wydanie pulsar wiedza i życie
wydanie pulsar wiedza i życie
  • Redakcja Polityki
  • Biuro reklamy
  • Napisz do redakcji
  • BOK dla subskrybentów
  • O Polityce
  • Regulamin serwisu
  • Zasady publikacji komentarzy
  • Polityka prywatności
  • Deklaracja dostępności
  • Informacje dla akcjonariuszy
  • Ustawienia cookie

Aplikacje Polityki

iOS i Android
iOS i Android
W aplikacjach publikujemy pełne wydania tygodnika POLITYKA oraz nasze pisma.

 

Aplikacja Fiszki fiszki
Fiszki Polityki
Aplikacja dla zabieganych z newsami ze świata nauki, technologii i kultury.
  • Pulsar
  • Polityka Insight
  • Leśniczówka Nibork
  • Projekt: Cogision, Ładne Halo
  • Wykonanie: Vavatech
  • Prawa autorskie © POLITYKA Sp. z o.o. S.K.A.