Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Historia

Kalisz z Ptolemeusza

XV-wieczna mapa ekumene (świata zamieszkanego) według Ptolemeusza. XV-wieczna mapa ekumene (świata zamieszkanego) według Ptolemeusza. Wikipedia
W Kaliszu nad Prosną trwają obchody 1850-lecia miasta. Dziwny to jubileusz – ani okrągły, ani pewny, a jego organizatorzy nawet słówkiem nie wspominają, że identyfikacja miasta z Ptolemeuszową Calisią jest, delikatnie mówiąc, wątpliwa.

Z okazji urodzin miasta na cykl imprez pod nawiązującym do Felliniego hasłem „Kalisia 18 i pół” przyjadą muzycy, artyści, grupy rekonstrukcyjne. „Jubileuszowe przedsięwzięcia powinny być manifestacją dumy i radości ze wspólnego przeżywania historii miasta i wspólnego patrzenia w jego przyszłość” – piszą na stronach internetowych festiwalu organizatorzy. Obchody zaplanowano z rozmachem (skarby monet znalezionych w okolicach Kalisza można było w maju oglądać na Zamku Królewskim w Warszawie), szkoda, że naukowe podstawy tego jubileuszu są mocno wątpliwe. Skąd te 1850 lat i czy łączenie Calisii z powstałym w końcu IX w. grodem słowiańskim ma sens?

Wiemy, że Kalisz ma starożytne korzenie. W szkole dowiadujemy się, że Calisia pojawia się w powstałej w II w. „Geografii” Ptolemeusza. Jej autor, żyjący w Aleksandrii grecki matematyk, astronom i geograf, w ośmiu księgach podał współrzędne geograficzne poszczególnych krajów, gór, ujść i źródeł rzek, wybrzeży mórz, osad i miast. Jego opis geografii ówczesnego świata miał służyć wykreśleniu mapy Ziemi. Do naszych czasów zachowały się jedynie średniowieczne i nowożytne kopie tego dokumentu. Grecką „Geografię” przełożono w 1406 r. na łacinę, nazwano „Kosmografią” i powielono w wielu egzemplarzach, uważając ją za najdokładniejszy wówczas opis geograficzny świata. Jan Długosz w XV w. przywiózł jeden z nich do Krakowa (dziś w Bibliotece Jagiellońskiej) i jako pierwszy zauważył na niej toponim – Calisia, który zidentyfikował jako Kalisz nad Prosną.

Polityka 24.2010 (2760) z dnia 12.06.2010; Nauka; s. 70
Reklama