Komentując to, co się stało 30 stycznia 1933 r., Sebastian Haffner, jeden z najbardziej przenikliwych obserwatorów nazizmu, pisał: „W zwyczajowy sposób, w jaki pisze się historię, nie można oddać sensu tego wydarzenia. W 1890 r. Wilhelm II dymisjonuje Bismarcka. Z pewnością było to kluczowe wydarzenie w niemieckiej historii, ale nie odcisnęło się na biografii żadnego Niemca z wyjątkiem wąskiego kręgu bezpośrednio zainteresowanych. Życie toczyło się jak poprzednio. Żadna rodzina się nie rozpadła, przyjaźń nie została złamana, nikt nie uciekł z kraju. Nikt nie stracił spotkania ani nie odwołano żadnego przedstawienia w teatrze. Zakochani, szczęśliwie lub nie, byli nadal zakochani, biedni trwali w biedzie, bogaci pozostali bogaci. Teraz porównajmy to do sytuacji z roku 1933: »Hindenburg posyła po Hitlera«. Oto trzęsienie ziemi, które potrzaskało życie 66 milionów ludzi”.
Zaledwie kilka tygodni wcześniej noworoczne wydania czołowych niemieckich dzienników wieszczyły początek końca NSDAP. Komentatorzy byli zgodni, że naziści przegapili swój czas, a teraz czeka ich stopniowa utrata wpływów i powrót na margines sceny politycznej. „Wzlot i upadek Hitlera”, „Republika uratowana” – głosiły nagłówki gazet. Jak zapewniał „Frankfurter Zeitung”: „gwałtowny atak nazistów na demokratyczne państwo został odparty”.
Ośmieszony i oszukany
Istotnie, pod koniec 1932 r. wydawało się, że partia Hitlera grzęźnie w problemach. Niewiele zostało po entuzjazmie z pierwszej połowy roku, kiedy to w lipcowych wyborach do Reichstagu NSDAP zdobyła 37 proc.