W dziale prac naukowych i popularnonaukowych
Jerzy Kochanowski, Rewolucja międzypaździernikowa. Polska 1956–1957, wyd. Znak Horyzont, Kraków 2017
Na wydarzenia z 1956 i 1957 r. spoglądamy zazwyczaj z perspektywy politycznej. Autor „Rewolucji międzypaździernikowej”, wybitny historyk dziejów najnowszych, zaproponował inne spojrzenie. W centrum jego badań znalazło się społeczeństwo, które doświadczyło wielkiej historii. Interesujący jest pomysł zatrzymania się na „nieoczywistym” momencie powojennych dziejów: między przełomem 1956 r. a „końcem rewolucji” w październiku 1957 r. Książka pokazuje społeczeństwo w sytuacji, w której „jeszcze nie wiadomo, gdzie leży granica przyzwolenia”. Przyglądamy się nowym zjawiskom w przestrzeni publicznej, tym pozytywnym, ale i patologiom, dotąd tuszowanym przez propagandę. Na uwagę zasługuje różnorodność problemów, „od świadomego macierzyństwa po tworzywa sztuczne”. Zaletą książki jest dobrze dobrany, interesujący materiał ikonograficzny (rysunki z gazet, zdjęcia), który fantastycznie uzupełnia ciekawie opisaną historię społeczeństwa między Październikami.
BOŻENA SZAYNOK
***
Tomasz Kozłowski, Anatomia rewolucji. Narodziny ruchu społecznego „Solidarność” w 1980 r., wyd. Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2017
Ważki przełom, nie tylko w historii Polski, ale co najmniej Europy, który przyniosły strajki z lata 1980 r., słusznie przyciągał badaczy. Tomasz Kozłowski, autor najnowszej monografii mu poświęconej, mógł dzięki temu stanąć na ramionach wielu poprzedników: od Alaina Touraine’a, Jadwigi Staniszkis i Jerzego Holzera po Ireneusza Krzemińskiego, Andrzeja Friszke i Annę Machcewicz.