Na przekór nacjonalistom
Polacy, nic się nie stało! Polemiki z Zagładą w tle, Jan Grabowski, Wydawnictwo Austeria, Kraków, Budapeszt, Syrakuzy 2021, s. 339
„Kłamstwo bez kary” – zaatakował niedawno na swojej okładce jeden z prawicowych tygodników. Karać chciał Jana Grabowskiego, historyka. Prawica nienawidzi profesora uniwersytetu w Ottawie za książki, w których w sposób udokumentowany pokazuje udział Polaków w Holokauście, za jego międzynarodową renomę i liczne publikacje na Zachodzie. Ostatnio jest nękany pozwami do sądu.
Grabowski potrafi się publicystycznie odwinąć. Książkę otwiera list jego ojca do Kazimierza Koźniewskiego, który w 1973 r. na łamach „Odry” dowodził polskiej niewinności w czasach Zagłady. Ktoś mógłby powiedzieć, że nasza obsesja udowadniania, że „nic się nie stało”, nie zmieniła się od tamtego czasu. Autor zebrał w książce artykuły publicystyczne, które ukazały się w polskich i zagranicznych mediach. Znajdziemy tu m.in. historię odkrycia przez specjalną sekcję „przeciwżydowską” Polskiej Policji Kryminalnej w Warszawie bunkra, w którym ukrywał się Emanuel Ringelblum. Jest celna odpowiedź na żenująco słabą ipeenowską recenzję książki „Dalej jest noc”. Ostro pisze o „rządzących Polską nacjonalistach”. Ważny kontekst jego polemik stanowi polityka historyczna obecnego rządu – ktoś, kto chciałby zrozumieć jej zakłamanie, powinien sięgnąć po książkę Grabowskiego.
MARCIN ZAREMBA
***
Precyzyjne cięcie
Skalpel ’68, Magdalena i Radosław Ptaszyńscy, Universitas, 2021, s. 476
O kampanii antysemickiej z 1968 r., zwanej dla niepoznaki antysyjonistyczną, pisano niemało. Analizowano ją z perspektywy ogólnopolskiej i lokalnej, zaglądano za polityczne kulisy, przyglądano się temu, jak wpłynęła ona na biografie wybranych osób lub całego pokolenia.