Saga rodzinna
Zakładnicy wolności, Nina Majewska, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2021, s. 470
Takie książki cieszą, pozwalają zanurzyć się w przeszłości w kilku planach. W tym niejako podręcznikowym, gdy pokazuje się wielką historię, chciałoby się powiedzieć – wiekopomne zdarzenia. Ale dlatego są chętnie czytane, że tę wiekopomność zaświadczają konkretne losy ludzkie, obrazy życia rodzinnego i codziennego, a także regionalnego, dzielnicowego. W tym wypadku to czas pierwszej wojny, potem powstanie wielkopolskie, wreszcie walka o niepodległość w 1920 r. Opowieść wzbogaca literaturę, nazwijmy to tak, wielkopolską i poznańską, a ta perspektywa jest cenna i pożądana. Także literaturę „rodzinną”, zwłaszcza że zdaje się być szczera i otwarta, momentami zaskakująco.
To jest opowieść kobiety spisana w pierwszej osobie, inkrustowana dokumentami, rycinami, zdjęciami, różnorakimi wtrętami i dygresjami, z Sienkiewiczem i Paderewskim w tle. Przybliżone są postaci rodzinne, jak chociażby Franciszka Jóźwiaka, wybitnego powstańca wielkopolskiego, czy Feliksa Klaczyńskiego (1900–87), odznaczonego Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Jemu zresztą ta książka jest zadedykowana. Interesujące, że ten inżynier budownictwa stał się wybitnym molinologiem, czyli znawcą i konstruktorem wiatraków – młynów wietrznych. Modele tych wiatraków w skali 1:40 można zobaczyć dzisiaj w Muzeum Narodowym w Szreniawie.
WIESŁAW WŁADYKA
***
Bombowa opowieść
Zatopić III Rzeszę, Łukasz Sojka, Znak Horyzont, Kraków 2021, s. 829
Kto odpowiada za „Gwiezdne wojny”? Pilot Guy Gibson i konstruktor Barnes Wallis. Losy tej dwójki są kanwą książki Łukasza Sojki noszącej podtytuł „Operacja Chastise – najbardziej brawurowa akcja lotnicza II wojny światowej”.