Mroczna strona atomu
Jak powstała bomba atomowa, Richard Rhodes, przekład Piotr Amsterdamski, wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2021, s. 896
Biorąc pod uwagę przyszłość ludzkości, ujarzmienie energii atomowej stanowi być może najbardziej brzemienne w skutki wydarzenie XX w. Zjawisko o tak epickich proporcjach zasługuje na napisaną z epickim rozmachem historię. „Jak powstała bomba atomowa” to właśnie taka praca, a Richard Rhodes zasłużenie otrzymał za nią nagrodę Pulitzera w 1986 r. Akcja tego klasycznego dzieła amerykańskiego reportażu historycznego rozpoczyna się na początku XX w., kiedy fizyka atomowa dopiero raczkowała, a kończy na przełomie lat 40. i 50. wraz z powstaniem bomby termojądrowej. Rhodes doskonale panuje nad materiałem: ze swobodą opisuje nawet najbardziej zawiłe kwestie naukowe, przeplatając je wyposażonymi w psychologiczną głębię portretami największych naukowców zaangażowanych w prace nad budową bomby. Wszystko to dzieje się na tle rywalizacji o atom między mocarstwami przed, w trakcie i po zakończeniu II wojny światowej. Przy okazji autor skutecznie rozbija mit, jakoby III Rzesza mogła zbudować bombę, tylko zabrakło jej czasu – w rzeczywistości ów wyścig miał tylko jednego faworyta i były nim Stany Zjednoczone. Książka Rhodesa to świadectwo błyskawicznego postępu i najlepszy dowód na to, jak nauka zmienia świat. Bomba atomowa przeformułowała bowiem niemal wszystko: poczynając od kwestii geopolitycznych, a skończywszy na refleksji każdego z nas na sprawę wojny jako takiej.
TOMASZ TARGAŃSKI
Dwa w jednym
Chiune Sugihara. Konsul, który ratował Żydów, Aleksander B. Skotnicki, Aromat Słowa, Kraków 2021, s. 320
Profesor Aleksander Skotnicki jest uznanym na świecie hematologiem i transplantologiem, autorem wielu prac z zakresu medycyny.