Od papirusu do papieru
Nieskończoność w papirusie. Fascynujące dzieje książki od czasów starożytnych, Irene Vallejo, przeł. Zofia Siewak-Sojka, Sonia Draga, Katowice 2021, s. 532
Pismo umożliwiło nam utrwalanie myśli, ale dopiero powstanie książek sprawiło, że możliwe było podróżowanie w przestrzeni, czasie i wyobraźni bez ruszania się z miejsca. Choć trzeba było dotrzeć do „pałacu ksiąg”, czyli biblioteki. Dziś w czytniku jest dostępna bez wychodzenia z domu, ale zanim do tego doszło, przebyła długą drogę. Irene Vallejo, hiszpańska filolożka klasyczna i pisarka, opisuje ją z pasją bibliofilki, wiedzą starożytniczki i piórem wytrawnej literatki. Czytelnik towarzyszy jej w podróży przez biblioteki w Niniwie, Aleksandrii, Rzymie i kolejne biblioteki nowożytne. Dowiaduje się, jak działały, kto w nich pracował, co im zawdzięczamy i co stracimy, jeśli znikną w swej klasycznej formie, choć – paradoksalnie – są wyjątkowo trwałe w swej kruchości. Narracja książki zbudowana jest tak, że czytelnik porusza się skokami między współczesnością a przeszłością, literaturą i faktami, nie tracąc jednak poczucia chronologicznej ciągłości. Lektura obowiązkowa dla wielbicieli książek, historii i erudycyjnej prozy. W końcu książka Vallejo to laureatka prestiżowych nagród, doczekała się wielu przekładów (w tym na chiński), a Mario Vargas Llosa jest pewien, że „będzie czytana nawet wtedy, gdy dzisiejsi czytelnicy będą wieść już zupełnie inne życie”.
AGNIESZKA KRZEMIŃSKA
***
Świadectwo osobiste
Cie(r)ń szansy. Nie przepraszamy za PRL!, Ewa Nowakowska, Fundacja ORATIO RECTA, Warszawa 2021, s. 344
Ewa Nowakowska, socjolożka i dziennikarka związana z „Przeglądem”, a wcześniej z POLITYKĄ, napisała książkę będącą rozliczeniem z własnym życiem, a zarazem najnowszą historią Polski.