Historia

Jego wysokość Mały Kapral

Jego wysokość Mały Kapral! Kim tak naprawdę był i jak wyglądał Napoleon Bonaparte

Bitwa pod Jeną (fragment), obraz Horace’a Verneta, XIX w. Bitwa pod Jeną (fragment), obraz Horace’a Verneta, XIX w. Bridgeman / Bridge Art Library
Niski, w charakterystycznym kapeluszu, z ręką założoną za połę munduru. Ten wizerunek Napoleona Bonapartego powielały dziesiątki artystów. Stworzyli ikonę.

Kiedy Ridley Scott ogłosił, że bohatera jego kolejnej superprodukcji, Napoleona Bonapartego, zagra Joaquin Phoenix, w mediach pojawiły się opinie, że jest on do tej roli za wysoki – aktor mierzy 173 cm, a cesarz Francuzów był o wiele niższy. I już na samym początku natykamy się na kliszę i kontrowersję. Najczęściej podaje się, że Napoleon mierzył ok. 168 cm, więc jak na XIX-wieczne standardy był wzrostu średniego – podobnie jak dziś Phoenix. Wizerunek cesarza jako karła wykreowali niepochlebni mu dziennikarze brytyjscy i karykaturzyści, którzy akurat w pierwszych latach XIX w. zaczęli odgrywać znaczącą rolę w prasie europejskiej.

Napoleon Bonaparte miał prawdziwego pecha, że w latach jego panowania po drugiej stronie kanału La Manche tworzyli tacy mistrzowie politycznych karykatur, jak George Cruikshank, Thomas Rowlandson i James Gillray. Ten ostatni miał za sobą służbę wojskową i walczył z żołnierzami francuskimi (choć nigdy nie widział ich cesarza na polu bitwy). On pierwszy na początku XIX w. wykreował wizerunek Little Boneyamałego chudzielca. I od tego czasu we wszystkich nieprzychylnych Bonapartemu krajach zaczęto przedstawiać go jako „obrzydliwego karła”. Prócz Anglików prym w tym wiedli Austriacy, Prusacy i Rosjanie, co nie może dziwić, zważywszy, ile klęsk ponieśli z rąk „boga wojny”.

Żółty i chudy

W jednym Gillray nie mijał się z prawdą w kreowaniu wizerunku Bonapartego. Istotnie na początku swej kariery był niezwykle szczupły i wątłej postury, z ziemistą cerą od świerzbu, którego nabawił się podczas oblężenia Tulonu jesienią 1793 r. i gdzie pierwszy raz znacząco zabłysnął jako znakomity artylerzysta. Gen. Henryk Dąbrowski, mężczyzna postawny i elegancki, po pierwszym spotkaniu z gen.

Polityka 48.2023 (3441) z dnia 21.11.2023; Historia; s. 70
Oryginalny tytuł tekstu: "Jego wysokość Mały Kapral"
Reklama