Prosto z książki
Wtedy polska historia zmieniła swój bieg. Recenzujemy nowe książki historyczne
Mogło być inaczej
Kim Ghattas, Czarna fala. Arabia Saudyjska, Iran i czterdziestoletnia rywalizacja, która odmieniła kultury, religię i pamięć zbiorową na Bliskim Wschodzie, przekł. Anna Dzierzgowska, Czarna Owca, Warszawa 2023, s. 496
Urodzona w Bejrucie autorka pyta świat arabski pogrążony w wojnach i religijnej przemocy: „Co się z nami stało?”. Pytanie o tyle ważne, że jak pokazuje Ghattas, wcale nie musiało tak być. Jeszcze w połowie lat 70. XX w. Bliski Wschód był miejscem, gdzie rozwijały się świeckie społeczeństwa, kobiety chodziły bez czadorów, a w kawiarniach marksiści dyskutowali ze zwolennikami wolnego rynku. Tamten świat zniknął pod wpływem trzech wydarzeń, do których doszło w 1979 r.: rewolucji islamskiej w Iranie, ataku fundamentalistów na Święty Meczet w Mekce oraz sowieckiej inwazji na Afganistan. Zdaniem autorki zapoczątkowały one lawinę zdarzeń, która doprowadziła do triumfu politycznego islamu i objęcia władzy w wielu państwach regionu przez „dyktatury zamkniętych umysłów”. To porywająco napisana historia polityczna Bliskiego Wschodu. Wartość książki polega przede wszystkim na perspektywie autorki, która głównymi aktorami czyni Irańczyków, Egipcjan, Pakistańczyków i Palestyńczyków, nie zaś machinacje szeroko pojętego Zachodu. Trudno o lekturę bardziej aktualną, gdy Bliski Wschód znów znalazł się w centrum uwagi świata.
TOMASZ TARGAŃSKI
Przed i po Rywinie
Tomasz Nałęcz, Afera Rywina. Odsłanianie prawdy, Wydawnictwo Sonia Draga, Warszawa 2023, s. 388
Minęło ponad 20 lat, od kiedy Lew Rywin przyszedł do Adama Michnika z propozycją korupcyjną. To naprawdę było wydarzenie przełomowe, polska historia zmieniła swój bieg, zwłaszcza że powołana przez parlament komisja śledcza do wyjaśnienia tzw.