Prosto z książki
Wikingowie i Karolina Lanckorońska. Recenzujemy nowe książki historyczne
Polska na scenie
Tomasz Szarota w rozmowie z Emilem Maratem i Michałem Wójcikiem. Duma i wstyd. O historii i potrzebie pamiętania, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2025 s. 392
Spotkało się trzech laureatów Nagród Historycznych POLITYKI i sobie porozmawiało, Emil Marat i Michał Wójcik, autorzy świetnych książek historycznych, siedli naprzeciw Tomasza Szaroty, wielokrotnego laureata nagród POLITYKI. Prof. Szarota, badacz XX w., wiąże nierozerwalnie historię Europy i Polski, która – jak mówi – nie siedzi na widowni, jest na scenie. To jedna z perspektyw tej opowieści, mocno polemiczna z opowieściami hurapatriotycznej polityki historycznej. Zasadniczą część dorobku profesora stanowią badania nad latami okupacji i relacjami polsko-niemieckimi. Książka jest gęsta, wiele w niej wątków, postaci i refleksji prowadzących nas do tytułowego rozważania nad dumą i wstydem. Tomasz Szarota mówi, że „są w polskiej historii powody do dumy i wstydu. Fakty powinny wywoływać w nas jedno i drugie uczucie”. Podaje przykłady. W części zatytułowanej „Wstyd” są trzy ku niemu powody. Pierwszy: Jedwabne i podobne pogromy. Drugi: karuzela kręcąca się po aryjskiej stronie, gdy trwało powstanie w getcie, uwieczniona w wierszu Miłosza „Campo di Fiori”. Trzeci: obecne w polskiej historii bratobójstwa. Jest też część poświęcona powodom do dumy. Warto się dowiedzieć.
WIESŁAW WŁADYKA
***
Zapomnij o mitach
Neil Price, Dzieci jesionu, dzieci wiązu. Historia wikingów, przeł. Maciej Froński, PIW, Warszawa 2025, s. 480
Ta książka rozbija w pył nasze ulubione stereotypy. Zamiast kolejnej opowieści o okrutnych brodatych łupieżcach w hełmach z rogami dostajemy fascynującą rekonstrukcję prawdziwego świata wikingów.