Prosto z książki
W Polsce ten władca nie był lubiany. Recenzujemy nowe książki historyczne
Rzym od dołu
Guy de la Bédoyère, Populus. Jak żyli i umierali starożytni Rzymianie, przeł. Magdalena Rychlik, Prószyński i S-ka, Warszawa 2025, s. 505
Archeolog i historyk Guy de la Bédoyère opowiada o piekarzach, prostytutkach, sprzedawcach ryb, niewolnikach i wyzwoleńcach. Przetrwali w historii dzięki przypadkowym śladom: inskrypcjom, graffiti, listom z Vindolandy czy wierszom Katullusa i Juwenalisa. Na tej podstawie autor rekonstruuje świat, w którym luksus sąsiadował z brudem, a śmiech z przemocą, świat, w którym kobiety sprzedawały zioła pod akweduktami, dzieci bawiły się w ruinach term, rzemieślnicy marzyli o własnym grobie przy via Appia. To Rzym wykorzystywanych kobiet i niewolników, obsesji na punkcie seksu i okrucieństwa, ale też przywiązania do rodziny i pobożności.
W rozdziałach o biesiadach i łaźniach pobrzmiewa zarówno zachwyt nad wynalazczością Rzymian, jak i ironia wobec ich rozrzutności. Nie jest to jednak książka dla tych, którzy szukają studium społecznego, to raczej erudycyjny spacer po Rzymie, pełen anegdot i ciekawostek. Autor nie analizuje mechanizmów władzy, tylko przygląda się codzienności z empatią i ironią. „Populus” czyta się lekko jak reportaż z ulicy, to książka o pamięci i o tym, że historia to nie tylko marmur Cezarów, lecz także glina piekarza Euryzacesa, który chcąc być zapamiętanym, wybudował sobie grobowiec w kształcie pieca chlebowego.
AGNIESZKA KRZEMIŃSKA
***
Król międzymorza
Stanisław A. Sroka, Ludwik Węgierski, seria: Poczet Władców Polski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2025, s. 440
Wydawnictwo PIW ma wprawę w publikacji dużych serii, takich jak „Rodowody Cywilizacji” czy „Biblioteka Myśli Współczesnej”.