Przede wszystkim świadczy ono o rozpaczliwym ratowaniu reformy, nie pozbawionej przecież sensu i przykładów w całej Europie Zachodniej. Tam dało się przystosować treści i warunki edukacji dla małych dzieci, u nas sprowokowano ruch społeczny pod dramatycznym hasłem „Nie zabierajcie dzieciom dzieciństwa”. Tam przekonano rodziców, jak znakomicie można uruchomić potencjał poznawczy maluchów, u nas – „ratujemy maluchy”. Przed szkołą.
Na głębszym zatem poziomie „wojna sześciolatkowa ”, już sześcioletnia, dowodzi, że szkoła wciąż nie jest obdarzana specjalnym zaufaniem, wbrew marzeniom z początków transformacji ustrojowej, kiedy wydawało się, że to jedna z tych instytucji państwa, którym uda się szybko nadać obywatelski, demokratyczny charakter. Ale właśnie w oświacie wiele kluczowych rozwiązań dyktowanych było ideologią i doraźną taktyką polityczną - tak było przecież (w imię powrotu do tradycji) z gimnazjami czy katechezą. Łatwo ignorowano neutralność światopoglądową państwa. I równie łatwo elementarną zasadę, że należy mozolnie jednać ludzi dla trudnych reform (podejmowanych w imię podążania za Europą), bo inaczej się one wypaczą. Efekty: testomania, deprecjacja szkolnictwa zawodowego, czy nieszczęsna awantura z sześciolatkami. W nowym roku szkolnym wszystkie te żaby znów będziemy jeść.
Jest jednak jeszcze głębszy poziom kryzysu szkoły: była ona instytucją biurokratyczno-autorytarną, dziś ma osobliwą biurokratyczno-rynkową twarz. Liczni dyrektorzy szkół, przestraszeni niżem demograficznym, stają się marketingowcami, pompującymi wizerunek placówki, jako oryginalnej, znakomitej, elitarnej. Nauczycieli – choćby i chcieli uruchomić swoją inwencję, by sprostać owym rynkowym wyzwaniom - pęta absurdalna papierologia.