Zderzenie polityki realnej z urojoną

Afera podsłuchowa toczy się w dwóch wymiarach. Oficjalnie – od strony rządu – sprawa wygląda tak: doszło do nielegalnych działań, śledztwo się toczy, nastąpiły zatrzymania. Nagrane rozmowy były niezręczne, ale premier Tusk nie będzie ulegał przestępczemu szantażowi, być może inspirowanemu z zagranicy. Teraz premier uzyskał wotum zaufania, więc sprawa politycznie zmierza do końca. Emocjonalnie jawi się to jednak nieco inaczej. Wielu obywateli wciąż nie radzi sobie z treścią nagranych rozmów ministrów Tuska. Nawet jeśli rozumie, że co innego prywatne, co innego publiczne, że ktoś chciał zdestabilizować państwo, a już na pewno obecną władzę, że używanie słów niecenzuralnych jest powszechne, więc nie powinno aż tak szokować itd. Biorąc na rozum, afera – jak dotąd – wydaje się skromna, ale w wymiarze symbolicznym, psychospołecznym, siła rażenia nagranych rozmów jest duża. Zresztą – jak się wydaje – sama Platforma nie potrafi dokładnie oszacować strat i słychać, że jeżeli notowania PO znacznie spadną, to podsłuchani ministrowie jednak polecą. Ten poznawczy chaos widać w sondażach. Przy okazji tzw. afery podsłuchowej przeprowadzono liczne badania opinii publicznej. Zwłaszcza wyniki dwóch z nich, niesłusznie słabo zauważone, mówią wiele o politycznym stanie umysłów Polaków po zapoznaniu się z taśmami. Na pytanie, czy Tusk po wiadomych wydarzeniach i ujawnieniu rozmów powinien podać się wraz z rządem do dymisji, z dużą przewagą (48 do 30 proc.) padła odpowiedź, że TAK. Na pytanie zaś, czy premierem następnie powinien zostać Jarosław Kaczyński, z jeszcze większą przewagą (66 do 25 proc.) padła odpowiedź NIE. Sytuacja wygląda więc literalnie tak, że obywatele – wyborcy nie zgadzają się na rozkład sił politycznych, który sami usankcjonowali w ostatnich wyborach parlamentarnych i wciąż potwierdzają w kolejnych sondażach poparcia dla ugrupowań. W realnym świecie, po upadłym i zdymisjonowanym Donaldzie Tusku, jedynym prawdziwym premierem – nawet jeśli po jakimś przejściowym z definicji i nieistotnym politycznie premierze „technicznym”, co lansuje PiS – może zostać tylko Jarosław Kaczyński. Zresztą większość chce przedterminowych wyborów, a więc, jak widać, premiera pełnowymiarowego, z wyborczym mandatem. Ale opinia publiczna, choć byłaby skłonna zdymisjonować Tuska, nie zgadza się, aby zastąpił go Kaczyński. Więc kto? Gdyby wyborcy byli skłonni oddać ster rządów Leszkowi Millerowi, to SLD miałby w notowaniach nie 10 proc, ale przynajmniej dwa razy więcej. Nie jest przecież zmiennikiem lider PSL, bo ludowcy kolebią się w okolicach progu wyborczego. Korwin-Mikke, choć jest „nową twarzą” i rewelacją ostatnich tygodni, ma na liczniku 6–10 proc. wskazań, a to za skromna legitymacja do premierowskich aspiracji. Nic też nie wskazuje na to, że publiczność życzy sobie po ustąpieniu Tuska przyjścia na jego stanowisko innego polityka Platformy (np. Grzegorza Schetyny). Odrzucenie w sondażu tyczy całej ekipy rządzącej, a ogólne narzekania na PO sugerują, że nie wchodzi w grę nikt z tej formacji. Skąd zatem ma przyjść nowy rząd, z kosmosu? Rozszczepienie rzeczywistości Przyczyną tego paradoksu jest coś, co można nazwać rozszczepieniem polskiej rzeczywistości, gdzie polityka ma teraz dwie postaci: realną i urojoną. W urojonym świecie, składającym się z politycznych marzeń, Tusk po aferze, po najściu tajnych służb na redakcję, powinien po prostu odejść, bo „tak się dzieje na świecie, tak działa demokracja”. Do tego momentu wszystko się zgadza. W dalszej część tego urojenia, jak należy rozumieć, na miejsce Tuska i skompromitowanej Platformy przychodzi – co przecież oczywiste „w normalnym systemie” – opozycja, sprawniejsza i uczciwsza od partii rządzącej, otwarta na ludzi, bez kompromitujących i wstydliwych momentów w biografii, kompetentna, racjonalna, zręczna, z dobrą prasą za granicą. Zachowująca lepsze standardy demokracji niż za Tuska, niewpływająca na media, szanująca instytucje, nieuprawiająca kadrowego partyjniactwa. Tacy ludzie bez trudu mogliby – powinni – zastąpić ekipę Tuska. Kłopot w tym, że opozycja nie istnieje, pochodzi ze świata urojonego. W świecie realnym jedyną opozycją, która ma znaczenie, jest PiS, a jedynym przyszłym premierem – Jarosław Kaczyński, którego Polacy w większości, jak pokazał sondaż, na szefa rządu nie chcą. W urojonym świecie polskiej polityki Radosława Sikorskiego, po dymisji rządu Tuska, mógłby zastąpić jakiś rzutki, świetnie zorientowany w tajnikach dyplomacji, a przy okazji lubiany na światowych salonach opozycjonista. Ale w świecie realnym jest to Anna Fotyga albo Krzysztof Szczerski i inaczej nie wychodzi. Na miejsce rzeczywiście średnio cenionego ministra zdrowia Arłukowicza mógłby przyjść jakiś przebojowy, nielękliwy lekarz albo menedżer umiejący pogodzić różne racje i światopoglądy, ale w realnym świecie będzie to nawrócony dawny aborcjonista Bolesław Piecha, któremu będzie doradzał drugi nawrócony ginekolog, prof. Bogdan Chazan. Na miejsce ministra Sienkiewicza przyszedłby, powiedzmy, Antoni Macierewicz lub Mariusz Kamiński. Te przykłady można ciągnąć. W świecie urojonym na miejsce drużyny Tuska przychodzi drużyna marzeń. W realnym świecie jednak ten dream team to Kaczyński, Macierewicz, Fotyga, Hofman, Brudziński, Błaszczak, Duda, Pawłowicz. Nie da się kupić PiS bez tych ludzi, podobnie jak bez „zbrodni smoleńskiej”, bez agenta Tomka, ojca Rydzyka na zapleczu, bezwzględnego zakazu aborcji i in vitro, cenzury sztuki, partyjnej, agresywnej polityki historycznej, wreszcie bez wzrostu wpływów i obecności Kościoła. Tak wyglądają prawdziwi zmiennicy Tuska. Zasadniczym problemem dzisiejszej polskiej polityki nie jest samo istnienie dwóch światów: realnego i urojonego, ale ich mieszanie się. Wielu wyborców jest gotowych podjąć decyzje, choćby na razie w formie deklaracji w sondażach opinii, na podstawie nieistniejącego układu sił i wyimaginowanych faktów. Decyzje podejmowane w ramach urojonego świata politycznego mają skutki w świecie realnym. Jeśli Tusk jest mordercą demokracji i największym satrapą III RP (świat urojony), to należy go sczyścić i zastąpić kimś godniejszym, bardziej szanującym standardy wolnego świata (wciąż świat urojony), czyli de facto partią PiS (świat realny). Publiczna „czapa” Istnieje silna i w jakiś sposób szlachetna tendencja, aby zjawiska polityczne traktować samoistnie i autonomicznie: zło to zło, afera to afera, krętactwo jest krętactwem, podobnie jak cynizm, knajactwo, korupcja – za to wszystko należy się publiczna „czapa”. Odruch demokratycznego sumienia nakazuje reakcję zdrowego obrzydzenia, odrzucenia, niwelowania terenu i dawania szansy nowym. Ale ci nowi – w realnym, a nie w postulowanym świecie – wcale nie są nowi. To dobrze znani uczestnicy niejednej awantury, karczemnego konfliktu, nieustannego kryzysu, wzmożenia, bezwzględnego niszczenia przeciwników. Można oczywiście powiedzieć, że Tusk i Platforma muszą opuścić scenę, bo popełnili wiele błędów. Ale uczciwość nakazuje zarazem, aby mentalnie przyjąć tego pełne konsekwencje, czyli powrót PiS do władzy, kontynuowanie misji IV RP. Jednak o wiele częstszy jest fenomen zatrzymywania myślenia przed konkluzją, choć rozsądek nakazywałby umieszczenie liderów PO i PiS na takiej samej skali, porównania w podobnych kategoriach: jak traktują w całej swojej działalności pra