Kampania Komorowskiego: na ile starczy zgody

Andrzej Duda osiąga już w sondażach wynik porównywalny z notowaniami PiS w rankingu partii (w jednym z badań przekroczył 30 proc.). Do tej pory wciąż prowadził kampanię zapoznawczą w kręgu swojego macierzystego ugrupowania, dlatego zachwyty prawicowych mediów, że właściwie już cały naród popiera ich kandydata, należało traktować jako część akcji propagandowej. Także sondażowe ubytki prezydenta Komorowskiego były dość naturalne. Wcześniej, kiedy kandydat PiS nie był jeszcze ogłoszony, a potem zanim został dostatecznie rozpoznany, Komorowski miał poparcie (a ściślej – zaufanie) części wyborców PiS, co potwierdzały badania opinii. Ale oni w końcu musieli się wykruszyć, zwłaszcza że kampania Dudy, choć płaska i politycznie nieznacząca, spełniła swój główny socjotechniczny cel, czyli przybliżyła osobę kandydata pisowskim rzeszom. Bronisław Komorowski wciąż ma kilkanaście punktów procentowych ponad poparcie Platformy. Zatem po wypłukaniu wyborców PiS z grona swoich sympatyków ma wciąż grupę zwolenników, którzy nie ujawniają się przy badaniu popularności Platformy, ale dają o sobie znać, kiedy są pytani personalnie o Komorowskiego (zapewne są w tej grupie jeszcze jakieś śladowe elektoraty SLD, PSL, a może nawet PiS). Dlatego teraz przychodzi czas prawdziwej próby dla Komorowskiego: czy utrzyma tych specyficznie swoich zwolenników, którzy zarazem nie sygnalizują sympatii do Platformy, czy będzie ich tracił czy przeciwnie – zyskiwał nowych. Także Duda znalazł się w przełomowym momencie, kiedy naturalny przyrost poparcia kończy się, rezerwy w elektoracie PiS są już na wyczerpaniu. Zaczyna się prawdziwa kampania i prawdziwa walka, bo dopiero teraz dwaj główni kandydaci ulokowali się w docelowych blokach startowych. Gra pozorów  Jeśli Andrzej Duda nadal będzie zyskiwał i przekroczy poziom poparcia PiS (32–34 proc.), będzie to już szło tylko na jego osobiste konto i zaświadczy, że znalazł jakiś własny, oryginalny przekaz do odbiorców. Jeżeli przekroczy w notowaniach przed pierwszą turą 40 proc., będzie już można mówić o fenomenie Dudy, bo znaczyłoby to, że odbiera Komorowskiemu także niepisowskich dotąd wyborców. Zakładając, że prezydent Komorowski zachowa swój żelazny platformerski elektorat, który nigdy nie poprze Dudy, bój będzie się toczył o te kilkanaście procent „niepartyjnego” elektoratu, który jest jeszcze przy Komorowskim. Zatem skuteczność kampanii prezydenta będzie oceniana właśnie według tego kryterium. Pytanie, jakie muszą zadawać sobie sztabowcy Komorowskiego, brzmi: co to są za wyborcy, jak ich zatrzymać, ewentualnie jak ich grono powiększyć, gdyż tylko w tym ostatnim przypadku może się obejść bez drugiej tury. Nie jest jasne, czy są to wyrobieni, zaawansowani politycznie wyborcy, którzy z jakichś powodów nie chcą się angażować po stronie konkretnych partii, czy też to ludzie z kręgu pop-polityki, którym do tej pory podobał się prezydent jako swój chłop, ale w każdej chwili mogą go porzucić na rzecz innego „swojego chłopa”, czyli np. Dudy. To są pytania warte drugiej kadencji obecnej głowy państwa. Na razie jednak trwa gra pozorów, udawanie, że chodzi o jakieś „starcie osobowości”, bój „młodego, dynamicznego” ze „starszym, doświadczonym”. Że Dudzie się chce, a Komorowski jest zmęczony i przekonany, że zwycięstwo mu się należy. Ta gra może jeszcze trochę potrwać. Sztab Komorowskiego wciąż będzie walczył o nadprogramowych wyborców, a i Duda spróbuje wykorzystać swoją „charyzmę”, jak to nazywają prawicowi publicyści, i werbować mniej zorientowaną politycznie publiczność. Ale moment prawdy w końcu nastąpi. Jeśli Duda zacznie przejmować „obywatelski” elektorat Komorowskiego, cała koncepcja kampanii prezydenta zacznie się sypać, bo mogą być to wyborcy nie do odzyskania. Duda wciąż chce przekonać, że jest nową twarzą PiS, że to już inne ugrupowanie niż 10 lat temu, kiedy rządziło. Nie ma jednak żadnych przesłanek potwierdzających tę tezę. W PiS rządzą ci sami ludzie, wszystkie programowe pryncypia z czasów IV RP zachowały swoją moc, a po latach rządów PO chęć „zasadniczej zmiany” i sprzątania po Tusku jest jeszcze większa. Duda jest tu tylko elementem, trybikiem większej całości, daleko nie najważniejszym. Komorowski w swojej nieco ludycznej, sarmackiej koncepcji kampanii, nastawionej na „zgodę”, nie dość wyraźnie to pokazuje. Dopóki brakuje ostrzejszej konfrontacji można to zrozumieć, ale kiedy straty będą rosnąć, ta kotylionowa zabawa i wypominanie konkurentowi, że ten „marudzi”, traci sens, bo nie o marudzenie tu chodzi, ale o zaprowadzenie innego systemu w państwie przez pryncypała Dudy. Zwłaszcza że prawicowym propagandzistom udało się opanować zbiorową świadomość nawet tzw. mainstreamowych mediów i wdrukować przekonanie, że wszystko, co robi Duda, jest świetne i profesjonalne, a cokolwiek by zrobił Komorowski – przaśne i obciachowe. Dzieje się tak w sytuacji, kiedy Duda nie pokazał ani nie powiedział jeszcze niczego istotnego czy odkrywczego, a za Komorowskim stoi pięć lat urzędowania, które było przecież – co pokazywały sondaże – bardzo dobrze oceniane. Nieustanne wieszczenie „przegranej Komorowskiego” może, w najgorszym scenariuszu, stać się samospełniającą prognozą. Jeśli sztabowcy Komorowskiego nie odpowiedzą na tę smugę klęski, którą doczepiono prezydentowi, może być naprawdę ciężko. Jakie wobec tego Bronisław Komorowski ma w tej walce atuty? Właśnie jako „kandydat obywatelski”, ponadpartyjny, Bronisław Komorowski może korzystać najlepiej ze wszystkich swoich wad, które mu wytykają konkurenci, a nawet nieraz zwolennicy. Jest sobą w stylu staroświeckim i cokolwiek rubasznym, jowialnym, jest mentorsko-nauczycielski, jest patetyczny, modelowo wypełnia figurę Polaka patrioty i katolika, choć część Kościoła nie chce tego ani dostrzec, ani docenić. Jest stanowczy w sprawach, co do których ma pełne przekonanie, krytyczny wobec przeciwników, ale rzadko kiedy sięgający po dosadność czy złośliwość, przynajmniej gdy porówna się filipiki prezydenta z popisami i często chamstwem innych kandydatów, a już zwłaszcza z propagandzistami i politykami stojącymi za Andrzejem Dudą. Konserwatysta oświecony  Dopóki Duda jeszcze nie zaczął przewyższać swoim poparciem tradycyjnego poparcia dla PiS, Bronisław Komorowski może nadal jechać swoim buspasem, korzystać z jego uprzywilejowania. Ta pięcioletnia prezydentura jest programem samym w sobie na przyszłość, choć Bronisław Komorowski na swojej wyborczej konwencji mówił dużo, co należy zrobić w najbliższych latach i gdzie przenieść punkty ciężkości. Dopóki zatem da się jeszcze jechać tym prezydenckim pasem, zanim nie zostanie on włączony w normalny ruch na jezdni, Komorowski będzie sprawdzał szerokość obywatelskiego poparcia dla swojej kandydatury. A więc prezydent będzie starał się być nadal wielowektorowy. Dla zwolenników z lewa, bardzo ważnych i licznych, osieroconych przez formacje, które zwą się lewicowymi (a wszystkie one poszły w rozsypkę lub w uwiąd), będzie miał zrozumienie i gotowość wsparcia konwencji antyprzemocowej (już się to dzieje), ustawy in vitro, i to przy frontalnym ataku prawicy, także twardniejącego w oczach Andrzeja Dudy. Z drugiej strony prezydent będzie prezentował się jako konserwatysta, taki – powiedzmy – konserwatysta oświecony, który zawsze będzie za spokojnymi zmianami, nigdy za rewolucją i gwałtowną zawieruchą, co kryje przecież w sobie hasło kandy