Tydzień w polityce

Minęła właśnie pierwsza rocznica objęcia urzędu przez Andrzeja Dudę. 11 pierwszych tygodni nowej prezydentury niewiele mówiło o jej charakterze, gdyż w tym czasie prezydent prowadził kampanię PiS w wyborach parlamentarnych. Za to czas, który upłynął od ich wygrania przez ugrupowanie Jarosława Kaczyńskiego i od momentu powstania rządu Beaty Szydło, pozwala na wyrobienie sobie opinii o prezydencie i sposobie sprawowania przez niego urzędu. Irytują mnie dość często spotykane wśród polskich polityków i politycznych komentatorów opinie deprecjonujące znaczenie prezydentury w polskim systemie ustrojowym. Nie można jej oczywiście porównać z rolą prezydenta w USA czy we Francji, gdyż Polska nie ma ustroju prezydenckiego czy semiprezydenckiego. Jednak kompetencje prezydenta naszego kraju są nieporównanie większe niż głowy państwa w klasycznym systemie parlamentarno-gabinetowym. Dodatkowego prestiżu polskiemu prezydentowi dodaje wybór dokonywany w głosowaniu powszechnym. Kwestia, kto jest prezydentem i w jaki sposób sprawuje swój urząd, jest bardzo ważną sprawą państwową. Wszyscy poprzednicy Andrzeja Dudy na urzędzie prezydenta III Rzeczpospolitej byli indywidualnościami i pozostawili swój ślad w naszej historii. Nikt z nich nie był polityczną marionetką. Jak na tym tle wygląda pierwsza faza prezydentury Andrzeja Dudy? Jej ocena musi być surowa. Wśród wielu zaszczytnych obowiązków, które nasza konstytucja nałożyła na głowę państwa, jeden wysuwa się na czoło: stanie na straży konstytucji. Ten obowiązek prezydent Andrzej Duda łamie, świadomie uczestnicząc w politycznym planie Jarosława Kaczyńskiego, polegającym na faktycznej zmianie ustroju państwa – w obecnej fazie realizowanym bez dokonywania formalnych zmian w konstytucji. Celem tego planu jest zastąpienie obecnego ustroju państwa, opartego na zasadzie trójpodziału i równowagi władz, przez ustrój, w którym centralny ośrodek władzy politycznej zdecydowanie dominuje nad innymi strukturami państwa i jest w stanie narzucać im swą wolę. W obecnych ustrojowych i politycznych realiach najpoważniejszą przeszkodę w realizacji tych planów stanowi władza sądownicza, a przede wszystkim Trybunał Konstytucyjny – jako organ uprawniony do badania zgodności ustaw z konstytucją. Taki jest powód wydania wojny Trybunałowi Konstytucyjnemu przez prezesa PiS. Celem jest zniszczenie niezależności tej instytucji i podporządkowanie jej aktualnej władzy politycznej. Z pewnością moim ideałem Polski nie jest państwo, w którym o wszystkich ważnych kwestiach państwowych (i o wielu nieważnych) będzie decydować widzimisię Jarosława Kaczyńskiego. Nie kwestionuję prawa większości parlamentarnej, na czele której stoi ten polityk, do zmierzania do celu, jakim jest zmiana ustroju państwa. Rzecz w tym, aby działania do tego celu prowadzące były zgodne z konstytucją i obowiązującym prawem. W Polsce ten warunek nie jest obecnie spełniony. Znaczną część odpowiedzialności za ten stan rzeczy ponosi prezydent Duda. Zaczął od decyzji o niezaprzysiężeniu trzech sędziów TK wybranych zgodnie z prawem. Kontynuował tę linię postępowania, podpisując ustawy ewidentnie niezgodne z konstytucją, także takie, które zostały uznane za niekonstytucyjne przez Trybunał. To mój najcięższy zarzut wobec dotychczasowej prezydentury Andrzeja Dudy. Wiąże się z nim przecież nie tylko polityczna, ale i konstytucyjna odpowiedzialność. Mam gorącą nadzieję, że nadejdzie czas, gdy Rzeczpospolita ją wyegzekwuje. W ważnych dziedzinach, w których konstytucja przyznaje istotne uprawnienia prezydentowi, Andrzej Duda jest niezbyt widoczny, a nawet niemal niewidoczny. Tak jest zwłaszcza w sprawach obrony narodowej. Można odnieść wrażenie, że tę działkę oddał zupełnie ministrowi Antoniemu Macierewiczowi, który zachowuje się tak, jakby był nie tylko szefem resortu, ale także najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych. Sprawy lepiej się mają w obszarze spraw zagranicznych, w których prezydent zdołał uniknąć kompromitujących wpadek, stanowiących specjalizację ministra Witolda Waszczykowskiego. Andrzej Duda zna swe miejsce w obozie spraw