Tydzień w polityce

PiS wychodzi ze sporu o projekt zaostrzający prawo aborcyjne mocno poobijany. Swoimi chaotycznymi decyzjami zmobilizował nie tylko przyglądające się polityce z dystansem kobiety, ale również młodzież – uczniów szkół, studentów. Zradykalizował osoby, które obawiają się rewolucji kulturalnej w wykonaniu PiS. Rozczarował także liczne na prawicy organizacje i fundacje oraz twarde jądro elektoratu. To dla tej partii niebezpieczne. Wiele mówi się o socjalnych poglądach wyborców PiS, ale wyróżniają ich przede wszystkim opinie w kwestiach światopoglądowych. To one budują tę wspólnotę. Chęci oddania głosu na PiS sprzyja, oprócz akceptacji własności państwowej, restrykcyjne stanowisko wobec przerywania ciąży i przekonanie o potrzebie obecności religii w życiu publicznym (badania CBOS). Co ciekawe, poglądy zwolenników PiS w sprawie zakazu aborcji są po roku rządów tej partii bardziej restrykcyjne niż przed wyborami: 64 proc. sądzi, że przerywanie ciąży powinno być całkowicie zakazane (CBOS). Trudno powiedzieć, co spowodowało w ciągu ostatnich miesięcy ten wzrost rygoryzmu – nadzieje, że rządzący zrealizują obietnice, czy też zwykle odczytywanie sygnałów płynących z okolic PiS. Odrzucenie restrykcyjnego projektu antyaborcyjnego będzie niewątpliwie niezrozumiałe dla zwolenników tej partii i trudne do zaakceptowania. Uderza bowiem w jedną z głównych wartości leżących u podstaw tej wspólnoty. Przed awanturą w Sejmie dwie trzecie osób uczęszczających choć raz w tygodniu do kościoła uważało, że PiS wywiązuje się ze złożonych obietnic wyborczych (CBOS). Czy teraz osoby te poczują się zawiedzione? Posłowie PiS, skłonieni przez Jarosława Kaczyńskiego do opowiedzenia się za tzw. kompromisem aborcyjnym, muszą teraz wrócić do swoich wyborców i się wytłumaczyć. A tam czekają na nich proboszczowie i różne organizacje, które pomogły PiS wygrać wybory. Siła Klubów Gazety Polskiej, kółek różańcowych, Radia Maryja oraz wielu innych grup i stowarzyszeń może teraz okazać się największym problemem partii Kaczyńskiego (już oburzyła się posłanka Anna Sobecka i „Nasz Dziennik”). Odejście od głoszonych wartości Prawu i Sprawiedliwości trudno będzie wytłumaczyć pragmatyzmem – bo on zawsze przegrywa w zderzeniu z ideologią. Spór o prawo do aborcji naruszył dotkliwie wizerunek PiS. Partia Kaczyńskiego budowała go latami, wskazując na odwagę, niezłomność i bezkompromisowość. Na słuchanie swojego elektoratu i przywiązanie do wartości. Teraz okazuje się, że rządzenie wymaga ustępstw i kompromisów. To może być trudne do przełknięcia dla części elektoratu. Aby spełnić żądania i obietnice oraz odsunąć krytykę mataczenia, PiS będzie więc teraz przedstawiał własne projekty zaostrzające prawo aborcyjne. Propozycje premier Szydło dotyczące opieki nad dziećmi – choć ważne – nie rozwiązują przecież problemu. I znów po obu stronach sporu staną przedstawiciele dwóch zorganizowanych, bądź właśnie organizujących się, społeczeństw obywatelskich. To już nie są, jakby chcieli niektórzy, małe środowiska lewaków i radykałów religijnych. Środowiska kobiece dostrzegły swoją siłę, policzyły się i zorganizowały. Już nie zadowala ich kompromis – chcą liberalizacji obowiązującego prawa. I przygotowują się do dalszej obrony swoich racji. Porównanie do jednorazowego protestu w sprawie ACTA jest więc nieadekwatne. Spór światopoglądowy, tak niewygodny dla rządzących, będzie trwał. PiS rządził, dzieląc i konfliktując społeczeństwo, definiując jedną ze stron jako zwolenników starego porządku, „oderwanych od koryta”. Teraz ten sposób sprawowania władzy zwróci się przeciwko rządzącym. To nie zwolennicy ancien régime protestują, ale młodzi ludzie, myślący o swojej przyszłości. PiS wytracił stare kalki, którymi opisywał protesty. A i inne środowiska, dostrzegając silę oddolnego oporu, będą podejmowały podobne próby w obronie swoich racji. Pisałam na tych łamach, że