Po monachijskiej wypowiedzi premiera Mateusza Morawieckiego, który w kontekście Holocaustu wspomniał, że istnieli także „żydowscy sprawcy”, wszyscy zastanawiają się, po co on to palnął? Nie sądzę, aby odpowiadając na osobiste, prowokujące pytanie izraelskiego dziennikarza, Morawiecki miał ułożoną kwestię; raczej chwycił się myśli, do której miał najbliżej. Takiej mianowicie, że gwałtowna reakcja izraelska na ustawę o IPN wynika z nieczystego sumienia samych Żydów, którzy (także) mieli swoich szmalcowników i kolaborantów, ale nie chcą się do tego przyznać. Wszystko jedno, czy to był skrót myślowy, czy niezręczność językowa, powszechna interpretacja jest taka, że polski premier w jednej linii ustawił niemieckich, polskich, żydowskich „sprawców” Holocaustu. Jest niesłychanie krępujące, aby przy okazji żałosnej międzynarodowej awantury – wywołanej przez PiS, zapewne przez głupotę, a podgrzewanej przez cynizm – przypominać o wyjątkowości straszliwego doświadczenia Zagłady, wracać do obrazów Holocaustu, nieodczytywalnych dziś i niepojmowalnych dramatów etycznych. Raczej nie w takich okolicznościach, nie w takim kontekście. Ale też i nie można tego zostawić bez słowa. Więc tylko tyle: tak, byli (również) po stronie żydowskiej kolaboranci i szmalcownicy. Roman Frister, nasz zmarły przed trzema laty redakcyjny kolega, więzień Auschwitz, pisarz i wieloletni korespondent POLITYKI w Izraelu, w swej bestsellerowej książce „Autoportret z blizną” pisał o tym, jak sam stał się ofiarą żydowskiego donosiciela. A Calel Perechodnik, funkcjonariusz żydowskiej policji w getcie otwockim, którego najbliżsi zginęli w Treblince, a on sam w powstaniu warszawskim, swoje brutalnie rozrachunkowe pamiętniki („Świadectwo. Czy ja jestem mordercą?”) dedykował „niemieckiemu sadyzmowi, żydowskiemu tchórzostwu i polskiej podłości”. Tak, mamy setki raportów z piekła gett i obozów, gdzie zagłodzono i spopielono człowieczeństwo na równi z ciałami. I co? Czy funkcjonariuszy judenratów i obozowych Sonderkommando niezłomni, bohaterscy Polacy z PiS będą nazywali tchórzami? W czyim imieniu wymuskany i arogancki młodzian Patryk Jaki broni dziś „honoru Polaków” i wymierza moralne racje? Można tylko podpisać się pod zdaniem Szewacha Weissa: „jestem zdruzgotany i przybity”. Ciężką wizerunkową i polityczną wpadkę Morawieckiego można by od biedy zapisać na konto braku doświadczenia i zgubnej skłonności opowiadania, co ślina na język przyniesie. Ale niedawno podobną myśl wyraził inny wysoki przedstawiciel obozu władzy prof. Andrzej Zybertowicz, mówiąc, że „Żydzi wstydzą się swojej bierności w czasach Holocaustu” i dlatego antysemityzm Polaków jest im potrzebny jako dodatkowe usprawiedliwienie. Obie te wypowiedzi, sądzę, nie są przypadkowe, ilustrują nową doktrynę polskiej polityki zagranicznej, dość precyzyjnie wyłożoną przez Jarosława Kaczyńskiego w opublikowanym w ubiegłym tygodniu, i zbyt szybko zapomnianym, wywiadzie dla tygodnika „Do Rzeczy”. Otóż prezes PiS wykłada tam teorię światowego antypolonizmu, co „jest dziś zjawiskiem bardzo groźnym, jeśli nie najgroźniejszym z punktu widzenia interesów naszego kraju”. Jak ów antypolonizm (prezes używa też określenia „polonofobia”) zwalczać? Jarosław Kaczyński mówi, że bardzo skutecznym, a dotąd w ogóle nieużywanym przez Polskę narzędziem polityki zagranicznej jest zawstydzanie, „odwoływanie się do złego sumienia zachodnich sojuszników”, przypominanie tego, o czym chcieliby zapomnieć. I Polska powinna to właśnie robić. „Teraz jesteśmy na początku kontrofensywy”. Chyba więc nie ma przypadku w narracjach Morawieckiego, Zybertowicza, całej pisowskiej propagandy, która wreszcie „mówi prawdę w oczy”. Stąd zapewne w stosunkach z Niemcami powrót tematu reparacji wojennych. Stąd, uznane za wielki sukces nowej dyplomacji, „przyznanie się” Angeli Merkel do odpowiedzialności Niemców za zbrodnie wojenne (choć Niemcy nigdy temu nie zaprzeczali). Stąd w