Jakoś nam się nie udaje z tymi świętami narodowymi. 3 maja to rocznica konstytucji przesiąkniętej – jak pisze Daniel Beauvois – „duchem szlachetczyzny” i w samej rzeczy potwierdzającej (art. 2) wszystkie przywileje szlacheckie, chłopów zaś pozostawiającej w stanie niewolniczym. 11 listopada świętowany po raz pierwszy w 1937 r. (niecałe dwa lata przed utratą niepodległości) pomyślany był z kolei przez piłsudczyków jako przyznanie sobie swoistego monopolu na historię Polski i jawnie zwrócony przeciw ówczesnej opozycji. Trudno się o to złościć, gdyż w historii rzadko mają miejsce zdarzenia obiektywne, których upamiętnianie zadawalałoby wszystkich. Proponowałbym więc po prostu zmianę dziedziny odniesienia. Dotąd była historia, dlaczego gorsze miałyby się okazać np. geografia czy klimatologia? Historia Polski w tym jest między innymi specyficzna, że ojczyzna nasza bardzo lubiła się przemieszczać w przestrzeni. Od przedpoli Moskwy po rzut beretem do Berlina, od Dońca po Odrę, od Zaporoża po Bogatynię. Zważywszy ograniczenia wymuszane przez Bałtyk czy Karpaty, wędrowała Polska przede wszystkim z zachodu na wschód i z powrotem, przy czym osią tych peregrynacji był niemal zawsze równoleżnik 52. Dlaczego by go nie uczcić? W aktualnej Rzeczpospolitej startuje on z przedmieść nadgranicznego Gubina, osiąga Czerwieńsk (to prawie jak Grody Czerwieńskie), przecina Odrę koło Zielonej Góry, Mochy, Śmigiel, Dolsk i dociera pod sam słynny Jarocin. Stąd przez Turek, Puszczę Bolimowską, sady Tarczyna i Chojnowski Park Krajobrazowy dociera do Góry Kalwarii, gdzie przeprawia się przez Wisłę. Teraz przez Stoczek Łukowski, Międzyrzec Podlaski i Białą Podlaską wprost do Bugu, w którym nurza się osiem kilometrów od Terespola. Do wyboru, do koloru. Możemy sobie z okazji święta pojechać na bazar do Gubina, wino do Zielonej Góry, nad Jezioro Dolskie (rezerwat Miranowo w szczególności), w parku pałacu Radolińskich w Jarocinie powspominać wielkie lata festiwali rockowych. W Turku obok elektrowni Adamów oczekują nas: browar, gorzelnia i najpiękniejsze ponoć w Polsce dziewczyny. W Górze Kalwarii zapomnieć się nie da cadyka, który jeździł po Rzymie dorożką z papieżem, a wszyscy pytali, kto to jest ten na biało ubrany facet koło naszego cadyka Altera. Stoczek Łukowski był osiem razy krajowym mistrzem gospodarności i gości festiwale wiejskich teatrzyków. W Białej Podlaskiej, gdy biesiadował tam piknikowo Józef Oleksy (był wówczas miejscowym sekretarzem PZPR), z lasu – sam mi opowiadał – dobiegały głosy jeleni na rykowisku. Oprócz tego mieściła się tutaj Akademia Bielska, filia dzisiejszego UJ. Gdyby ktoś wolał zagraniczne atrakcje – proszę bardzo! Niemcy zapraszają nas choćby do Munster albo Bielefeld; Rosjanie do Woroneża, Orenburga, nad cudowne brzegi Bajkału czy na południe Kamczatki; Holendrzy do Arnhem albo królewskiej Hagi; Anglicy do Ipswich i Buckingham; Irlandczycy do Cork... Ileż miejsc można poznać, ileż przygód przeżyć, zamiast maszerować w nudnych pochodach, ziewać na akademiach ku czci lub przyglądać się militarystycznym defiladom. Pozostaje oczywiście kwestia daty. Ten problem rozwiązała już za nas wielka księżna Luksemburga Charlotte w edykcie z 23 grudnia 1961 r. Przedtem obchodzono jako święto narodowe daty urodzin kolejnych władców, które wypadały niekiedy nieszczęśliwie w zimnych lub dżdżystych miesiącach. Rozsądna Charlotte poradziła się szacownych klimatologów i mianowała świętem narodowym najbardziej statystycznie nasłoneczniony i ciepły dzień w roku, czyli 23 czerwca, z tym że jeśli 23 wypadnie niedziela, święto automatycznie przenosi się, żeby nie skrzywdzić obywateli, na 24 lipca. Czemuż i my nie mielibyśmy się zdać na naszych meteorologów? W Rzec