Przed wielkim finałem Paszportów POLITYKI (to już 26. edycja) publikowaliśmy ostatnio sporo rankingów, zestawień i podsumowań roku kulturalnego. Nasi dziennikarze i recenzenci uważają, że to był w sumie bardzo dobry rok. Nie w każdej dziedzinie jednakowo, ale mieliśmy parę spektakularnych międzynarodowych sukcesów, co jest jedną z miar jakości. Nagroda Bookera dla Olgi Tokarczuk może wręcz uchodzić za „małego Nobla”, zwłaszcza że „dużego” tym razem nie przyznano. Paweł Pawlikowski otrzymał Złotą Palmę w Cannes za reżyserię „Zimnej wojny”, a sam film i grająca główną rolę Joanna Kulig zebrali najważniejsze Europejskie Nagrody Filmowe, zwane, rzecz jasna, „europejskimi Oscarami” – i nie bez szans ubiegają się o te amerykańskie. Wiele udanych zagranicznych występów zanotowali tegoroczni nominowani i laureaci Paszportów. Ale i na rynku krajowym mieliśmy wyjątkowe zdarzenia kulturalne, może nawet kulturowe, jak choćby ponadpięciomilionowa, rekordowa widownia filmu „Kler” Wojciecha Smarzowskiego czy platynowe płyty i masowa publiczność trasy koncertowej Dawida Podsiadły, któremu udało się przerwać tamy w podzielonej na nisze tzw. muzyce popularnej. Również polska literatura popularna – tej zwykle nie nagradzamy Paszportami – z powodzeniem konkurowała ze znanymi światowymi bestsellerami. I w ogóle byłoby dobrze, gdyby nie było źle.
Źle jest niestety w sferze polityki kulturalnej państwa, która, oczywiście, nie ma jednakowego wpływu na wszystkie dziedziny sztuki i na samych twórców, ale tam, gdzie się ujawnia, odgrywa rolę destrukcyjną. Nie chodzi o to, że przy władzy jest jakaś inna niż poprzednio opcja polityczna, bo w ciągu ostatniego 30-lecia mieliśmy całą kawalkadę opcji, polityk i ministrów kultury.