Luis Buñuel, wyd. Mayfly, ze wstępem Zbigniewa Rybczyńskiego
Któż nie pamięta szokującego zbliżenia oka przecinanego brzytwą w „Psie andaluzyjskim”? Surrealistyczny wygłup nakręcony prawie wiek temu przez 28-letniego Luisa Buñuela i 24-letniego Salvadora Dalego nadal jest przykładem awangardy, która nie chce się zestarzeć. 16-minutowy manifest anarchizmu, bluźnierczej gry skojarzeń, został nakręcony zaledwie w dwa tygodnie i łamał tyle tabu, że wielokrotnie później obaj artyści rozwijali zaczerpnięte stamtąd motywy i pomysły. U Buñuela widać to w wyreżyserowanym 30 lat później filmie „Viridiana”, choćby w słynnej scenie parodiującej Ostatnią Wieczerzę, co tak rozsierdziło hiszpańskich cenzorów, że długo nie wyrażali zgody na rozpowszechnianie filmu, mimo Grand Prix w Cannes. Razem z „Aniołem zagłady” i „Szymonem pustelnikiem”, dołączonymi do ekskluzywnego wydania DVD, tworzą ścisły kanon kina.
Ocena: 6/6
***
Siergiej Paradżanow, wyd. Sputnik, z dodatkiem 5 dokumentów o reżyserze
Urodzony w Gruzji w rodzinie ormiańskiej Siergiej Paradżanow (1924–90) był jednym z najbardziej znienawidzonych przez komunistyczny reżim artystów. Miał odwagę zgłębiać bogactwo i złożoność kultur wielu narodów wchodzących w skład sowieckiego imperium. Za to między innymi przesiedział 10 lat w więzieniu pod pretekstem rzekomego homoseksualizmu. Jego filmy wędrowały na półki, były przemontowywane, ale dzięki solidnej robocie współczesnych archiwistów odzyskały pełny blask. Kolekcja prezentuje wszystkie najważniejsze dzieła, w tym legendarne „Cienie zapomnianych przodków” i „Barwy granatu”.