20 lat Paszportów POLITYKI

Jubileusz niechybnie skłania do wspomnień i podsumowań. I pod ich znakiem przebiegała też gala w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej w Warszawie. Laureatów z minionych lat przypominali prowadzący galę Grażyna Torbicka oraz redaktor naczelny POLITYKI Jerzy Baczyński, a także dziennikarze wręczający nagrody w poszczególnych dziedzinach. A było do kogo wracać: 124 laureatów Paszportów i 18 wyróżnionych tytułem Kreator Kultury ma ogromny udział w dorobku polskiej kultury. Ciekawy fakt z przeszłości wydobył red. Zdzisław Pietrasik. Otóż, gdy wręczaliśmy pierwsze Paszporty, w Polsce formalnie nie było ministra kultury, a jedynie osoba pełniąca zastępczo obowiązki kierownika resortu. I dyskusja, czy ministerstwo w ogóle jest potrzebne, skoro w nowym ustroju kultura powinna „sama się wyżywić”. Może i powinna była, ale na początku lat 90. wyglądało, że prędzej umrze z wycieńczenia, opuszczona przez państwowego mecenasa i masowego widza, który właśnie zachłysnął się nowymi rodzajami na ogół tandetnej rozrywki. Paszporty powstały m.in. po to, aby w rynkowym zgiełku promować i chronić sztukę ambitną i wysokiej jakości. Tak sobie trochę wspominaliśmy... Jednak największa uwaga publiczności zebranej na gali skierowana była – jak zwykle – na dzień dzisiejszy, czyli na odbierających tegoroczne nagrody. Może nawet bardziej niż w latach poprzednich, bo tym razem wybierała ich nie kilkunastoosobowa kapituła, a wielotysięczne grono naszych czytelników i miłośników kultury. Okazało się, że szczególnych niespodzianek nie było, a najbardziej zaskoczeni wydawali się sami nagrodzeni. „Nie wiem, czy sobie pogadamy, bo jestem bardzo zdenerwowany” – odpowiedział Marcin Dorociński wypytującej go o filmowy wizerunek Grażynie Torbickiej. A poza tym z ust nagrodzonych płynęły przede wszystkim podziękowania: dla rodziców i żon, producentów i pedagogów, współpracowników. „Przyszłam dziś z mamą i cieszę się, że dostarczę jej trochę atrakcji” – wyznała Misia Furtak, wokalistka zespołu très.b. Przypomnijmy, że wszyscy wybrańcy otrzymali finansowy załącznik do nagrody w wysokości 25 tys. zł, a laureaci w dziedzinie muzyki poważnej – dodatkową nagrodę od Fundacji im. Zbyszka Piotrowskiego. Dwóch elementów nigdy nie może zabraknąć na naszej gali: odwołań do symboliki Paszportu oraz nieoczekiwanych apeli. Tym razem o dokumencie podróży długo mówił Iwan Wyrypajew (nagroda w kategorii teatr), podkreślając, że on sam nie może mieć równocześnie dwóch obywatelstw, rosyjskiego i polskiego, w odróżnieniu od jego córki. Ona jest dowodem, iż „w jednym człowieku może być i Polak, i Rosjanin”. Z kolei nasze Paszporty ładnie wpisały się w biografie dwóch muzyków z zespołu très.b. Jeden jest bowiem pół Holendrem i pół Amerykaninem, a drugi pół Duńczykiem i pół Anglikiem. Żeby tylko nie pomyśleli, że to prawdziwe polskie paszporty – zaniepokoił się Jerzy Baczyński już po zejściu muzyków ze sceny. Apele natomiast mieliśmy dwa. Najpierw Julita Wójcik (sztuki wizualne) zaapelowała do ministra kultury i dziedzictwa narodowego o rozpoczęcie prac nad systemem ubezpieczeń dla twórców, a chwilę później redaktor naczelny zaapelował do prezydent Warszawy, by zadbała o pozostawienie na stałe Tęczy Julity Wójcik w pejzażu stolicy. Na wielki finał jak zwykle wręczyliśmy laury Kreatora Kultury. Przypomnę, że tym razem dwa, choć pozostaną pod jedną strzechą: zasłużonej organizatorce polskiego życia muzycznego Elżbiecie Pendereckiej i jej małżonkowi Krzysztofowi (przedstawiać nie trzeba) Pendereckiemu. Obydwoje nagrodzeni sprawiali wrażenie bardzo wzruszonych. Pani Elżbieta upomniała się o opiekę nad młodymi i zdolnymi artystami, a pan Krzysztof przyznał, że cieszy się z nagrody dla żony, która „od wielu lat zakłada ciągle nowe orkiestry, a czasem zrobi coś, a nawet wiele, dla starego kompozytora”. W