Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Kultura

Tajemnice artystów

Pisarze o malarzach

Obraz Macieja Świerzyńskiego „Ostatnia wieczerza”. Obraz Macieja Świerzyńskiego „Ostatnia wieczerza”. repr. Wojtek Jakubowski / KFP
Malarze i ich dzieła okazują się wdzięcznym tematem powieści, a literacka wyobraźnia pisarzy bywa tu zaskakująca. Najlepszym przykładem odnoszący sukcesy „Bezcenny” Zygmunta Miłoszewskiego.
„Arystoteles kontemplujący popiersie Homera” Rembrandta.Wikipedia „Arystoteles kontemplujący popiersie Homera” Rembrandta.

Tropem, którym literaci podążają najczęściej, jest autorskie, subiektywne spisanie biografii malarza. Niektórzy z nich miewali ciekawe życie, wręcz proszące się o swą literacką wersję. Zasada jest prosta – im dawniej żył bohater, tym mniej o nim wiemy i tym bardziej możemy folgować pisarskiej fantazji, wymyślając zdarzenie, budując atrakcyjne dialogi, mnożąc przygody, rozterki, spotkania. Bywają więc fabularyzowane życiorysy, które starają się mocno trzymać faktów i historycznych świadectw, ale bywają i takie, w których losy twórcy są jeno pretekstem do popuszczenia wodzy wyobraźni.

Długą listę fabularyzowanych biografii otwiera honorowy lider, czyli „Pasja życia” Irvinga Stone’a. Ta opowieść o życiu Vincenta van Gogha jest w tradycji gatunku jak wzór metra z Sèvres; dziś już może nieco staroświecka, ale przez wielu czytelników i krytyków ciągle uważana za niemającą sobie równych. Rzecz ciekawa, Stone napisał ją, mając zaledwie 31 lat, od niej rozpoczynając – nie da się ukryć, że z przytupem – literacką karierę. Później malarzom poświęcił jeszcze dwie książki: „Udrękę i ekstazę” o Michale Aniele i – już u schyłku długiego życia, najsłabszą – „Bezmiar sławy” o Camille’u Pissarro.

Do wyboru, do koloru

Podobnych powieści, które osiągnęły ponadprzeciętną popularność, było oczywiście więcej. Począwszy od takich klasycznych pozycji, jak „Goya” ­Leona Feuchtwangera (1951 r.) czy ­„Moulin Rouge” Pierre’a la Mure o Henrim ­Toulo­use-Lautrecu (1950 r.), a skończywszy na „Fridzie” Barbary Mujicy (życie Fridy Kahlo widziane z perspektywy jej młodszej siostry) czy „Raju tuż za rogiem” Mario Vargasa Llosy (o Paulu Gauguinie).

Polityka 33.2013 (2920) z dnia 11.08.2013; Kultura; s. 76
Oryginalny tytuł tekstu: "Tajemnice artystów"
Reklama