◊ ◊ ◊ ◊ ◊ ◊

W jego filmach chyba najlepiej odcisnęły się przeczucia, wrażliwość, poglądy całego pokolenia 20–30-latków oczekującego w socjalistycznej Czechosłowacji na demokratyczne zmiany. Wiadomo, że intelektualny ferment początku lat 60. w kulturze naszych południowych sąsiadów przygotował Praską Wiosnę, stał się jej częścią i został dobrze zapamiętany. Z filmowego punktu widzenia ważne jest jednak to, że tamten krótki powiew wolności zaowocował szeregiem znakomitych dzieł, które wciąż warto sobie przypominać.

Kino Formana zaskakuje dziś przede wszystkim nowym spojrzeniem na współczesność, opisywaniem rzeczywistości inspirowanym przez francuską Nową Falę i amerykańską szkołę dokumentu cinema direct. Jego czarne komedie z politycznymi podtekstami wydobywają poezję codzienności, są zabarwione nostalgią, egzystencjalną męką, erotyzmem i bogatą obserwacją obyczajową układającą się w zadziwiającą alegorię systemu.

Okazją do ponownego przyjrzenia się im jest ekskluzywne wydanie czterech wczesnych filmów Formana z obszernym komentarzem Agnieszki Holland. Oprócz wymienionych tytułów w kolekcji znajduje się jeszcze mniej znany „Konkurs” z 1963 r. oraz jako bonus „knedliczkowy” western „Lemoniadowy Joe” Oldřicha Lipskiego.