Tygodnik prawie dla wszystkich
Recenzja książki: Małgorzata Szpakowska, „Wiadomości Literackie”
Jest to bowiem bardzo solidna monografia chyba najbardziej inteligenckiego pisma w dziejach prasy polskiej, redagowanego przez Mieczysława Grydzewskiego, zapisanego przez Skamandrytów, decydującego przez długi czas w Drugiej RP o hierarchii, jakościach, gustach, modach literackich i nie tylko. Legendarnego pisma legendarnego redaktora i legendarnych poetów i pisarzy, bez żadnej przesady. Pisma eklektycznego, warszawsko-centrycznego, niezwykle salonowego i aroganckiego, prześmiewczego i kłótliwego, wyniosłego i arbitralnego, a przecież niezwykle pełnego talentów, pomysłów i myśli, może nawet eklektycznych, ale zawsze jednak otwartych, liberalnych, tolerancyjnych, awangardowych, jednak bez skłonności do anarchistycznego awanturnictwa. Niemniej stającego przeciwko wielu wartościom i ideom, które bądź wywodziły się z głębokiej tradycji, bądź przesiliły się w nowoczesną formę narodowo-katolicką, zwłaszcza w latach 30.
Dzieje „Wiadomości Literackich” są zatem nie tylko zapisem literatury, są jak najbardziej kroniką polskich konfrontacji i napięć ideologicznych, nieustających sporów, w których przejrzeć się mogą zresztą także te nasze dzisiejsze. Małgorzata Szpakowska widzi „Wiadomości” jako taki specjalny twór polskiej historii, dla której charakterystyczne było zastępowanie przez wąskie grupy inteligenckie roli nieobecnej klasy średniej, przejmowanie na siebie niejako odpowiedzialności za morale i poziom myślenia ogółu. Ten ścieg biegnący od XIX w. został jednak poplątany, gdy autorytety zostały zakwestionowane, a zbiorowość, ten ogół właśnie, zaczęła nieuchronnie ulegać nowoczesnej dekompozycji i układaniu się wedle już nowych wzorów, nowych geografii ideowych i nowych demagogii.
Małgorzata Szpakowska, „Wiadomości Literackie” prawie dla wszystkich, W.A.B., Warszawa 2012, s. 464