Książki

Szaleniec wolności

Recenzja książki: Jarosław Marek Rymkiewicz, "Reytan. Upadek Polski"

materiały prasowe
Paralele między XVIII w. a współczesnością nie zawsze są trafione, a koncepcja Polski rozsądnej i Polski szalonej wielu zapewne będzie irytować, Rymkiewicza w takim wydaniu trzeba czytać.

Nowa książka Jarosława Marka Rymkiewicza „Reytan. Upadek Polski” przekształca „trylogię polską” w tetralogię. Powracają tutaj pytania postawione uprzednio w „Wieszaniu”, „Kinderszenen” i „Samuelu Zborowskim”: co to znaczy być Polakiem? Co konstytuuje naszą tożsamość? Zdaniem Rymkiewicza, narodowość wyznacza granice naszego człowieczeństwa, to znaczy nadaje mu formę. A czym jest samo istnienie? Chaosem czy może raczej nieporządnym porządkiem, przypominającym wyjątkowy sposób opowiadania autora „Zachodu słońca w Milanówku”?

Życie Tadeusza Reytana – podobnie jak wcześniej żywot, również uwiecznionego przez Matejkę, Samuela Zborowskiego – jest raczej pretekstem do snucia historiozoficznej gawędy, przywoływania szczegółów, rozważań o naturze zdrady i suwerenności narodowej pamięci. O życiu litewskiego posła wiemy niewiele. Odgrywa on rolę narodowego symbolu, choć nie był jedynym, który protestował przeciwko pierwszemu rozbiorowi Rzeczpospolitej. Reytan – podobnie jak Zborowski – jest „pyszałkiem wolności”, Sarmatą, republikaninem i szaleńcem. To właśnie owo szaleńcze umiłowanie wolności, zdaniem Rymkiewicza, konstytuuje polskość. Nie brak tu – tak charakterystycznych dla jego eseistyki – domysłów, uzupełnień, wyobrażeń.

Nie brak tu także zasadniczych pytań, nie tylko tych dotyczących tożsamości. Choć paralele między XVIII w. a współczesnością nie zawsze są trafione, a koncepcja Polski rozsądnej i Polski szalonej (podparta Mickiewiczem, w ostatnich latach przez autora „Kinderszenen” wypowiadana w licznych wywiadach) wielu zapewne będzie irytować, Rymkiewicza w takim wydaniu trzeba czytać.

 

Jarosław Marek Rymkiewicz, Reytan. Upadek Polski, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2013, s. 280

 

Książka do kupienia w sklepie internetowym Polityki.

Polityka 21.2013 (2908) z dnia 21.05.2013; Afisz. Premiery; s. 74
Oryginalny tytuł tekstu: "Szaleniec wolności"
Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Świat

Izrael kontra Iran. Wielka bitwa podrasowanych samolotów i rakiet. Który arsenał będzie lepszy?

Na Bliskim Wschodzie trwa pojedynek dwóch metod prowadzenia wojny na odległość: kampanii precyzyjnych ataków powietrznych i salw rakietowych pocisków balistycznych. Izrael ma dużo samolotów, ale Iran jeszcze więcej rakiet. Czyj arsenał zwycięży?

Marek Świerczyński, Polityka Insight
15.06.2025
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną