Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Książki

Zajęcia z myślenia

Recenzja książki: Agata Chałupnik i in., "Szpakowska. Outsiderka"

materiały prasowe
Szpakowska zawsze zmusza do myślenia, choćbyśmy studia skończyli już dawno temu.

Z całych studiów polonistycznych najlepiej zapamiętałam pierwsze zajęcia z Małgorzatą Szpakowską, na których zadała nam pytanie: Co to jest kultura? Cała licealna wiedza na tym pytaniu poległa. Szpakowska była i jest jednym z najważniejszych nauczycieli wpajających przede wszystkim dyscyplinę myślenia i pisania – pod tym zdaniem mogą się podpisać rzesze jej studentów. W tej książce mówi pierwszy raz otwarcie o swoim życiu, a przepytują ją jej „córeczki”, uczennice, teraz współpracowniczki z Instytutu Kultury Polskiej UW. I nie jest to grzeczna, powierzchowna rozmowa, o nie. Przypierają do ściany, kłócą się (czasem między sobą) i żądają odpowiedzi na niewygodne pytania. Dlatego właśnie ta książka jest tak ciekawa i poruszająca.

Szpakowska wychowywała się w otoczeniu kobiet, ojciec, przedwojenny działacz ONR, zginął w Starobielsku. W 1956 r. była w klasie maturalnej. Poszła na politechnikę, ale w końcu trafiła na polonistykę i na wydział filozofii w najciekawszym momencie, za czasów Baczki i Kołakowskiego, czyli warszawskiej szkoły historyków idei. Nazwisko Szpakowskiej pojawia się często w kontekście procesu taterników, kiedy to skazano ją na trzy lata więzienia. Tutaj wyjaśnia, jak było naprawdę, bo to przecież nie ona przemycała przez Tatry materiały dla „Kultury” paryskiej. Jej więzienna opowieść różni się od relacji innych opozycjonistów, i to jest cenne. Zawsze była outsiderką i z pozycji krytycznego dystansu, z którego jest znana, surowo ocenia samo zjawisko konspiracji, która produkowała „patriotycznych narcyzów” i nieodpowiedzialny, jej zdaniem, taternicki pomysł Giedroycia. Na koniec dziękuje rozmówczyniom za to, że uświadomiła sobie wiele, choćby kompulsywną relację z matką. Ta opowieść zmusza też jej słuchaczki i czytelników do zmiany perspektywy, do tego, by nie oceniać zawsze przeszłości wedle dzisiejszych standardów.

Polityka 5.2014 (2943) z dnia 28.01.2014; Afisz. Premiery; s. 78
Oryginalny tytuł tekstu: "Zajęcia z myślenia"
Reklama