Niestety przyszedł czas na ostatni tom znakomitej sagi „Silva rerum”. Zaglądamy do dworów kolejnego pokolenia Najworszów z Milkont, szlacheckiej rodziny ze Żmudzi. Tym razem przewodnikiem po ich tajemnicach jest Franciszek Ksawery, wileński jezuita, światowej klasy matematyk, rozdarty między oświeceniowymi ideami, prowincjonalnością rwanego przez rozbiory Wielkiego Księstwa i zakonnymi ślubami. Cykl na Litwie odniósł sukces oszałamiający, przebił się też nad Wisłą. Pisany był po litewsku i z takiejż perspektywy, ale poruszając rezonujące u nas struny na poły mitycznych, utraconych wschodnich krain i tradycji, brzmi jak rzecz zdjęta z półki z literaturą polską.
Kristina Sabaliauskaitė, Silva rerum IV, przeł. Kamil Pecela, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022, s. 528