Rankiem 23 lutego 2022 r. Oksana Zabużko spakowała małą walizkę, szykując się do wyjazdu związanego z promocją polskiego wydania tomu esejów „Planeta Piołun”. Laptop z rozpoczętą powieścią zostawiła w kijowskim mieszkaniu – to przecież krótki służbowy wyjazd. Ale w nocy z 23 na 24 lutego – będąc już w Warszawie – dowiedziała się o zbrojnej napaści Rosji na Ukrainę. I, chcąc nie chcąc, została „pisarką w podróży”. Postanowiła to wykorzystać. W „Najdłuższej podróży”, osobistym, niezwykle emocjonalnym (ba – pełnym gniewu!) eseju Zabużko brawurowo analizuje przyczyny, które doprowadziły do rosyjskiej agresji. Trzecia wojna światowa – jak ją nazywa autorka – nie wybuchła ani 24 lutego 2022 r., ani w roku 2014, gdy Rosja zaanektowała Krym, ale dużo wcześniej.
Oksana Zabużko, Najdłuższa podróż, przeł. Katarzyna Kotyńska, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2023, s. 192