Nowa powieść Grażyny Plebanek w telegraficznym skrócie przeprowadza czytelnika przez ostatnie mniej więcej 40 lat polskiej historii, opowiedzianej z perspektywy kilku rodzin rozdartych między Warszawę, Ustkę i Paryż. Polskie dzieje – schyłek komunizmu, stan wojenny, otwarcie granic – to tylko jeden punkt odniesienia, gdzieś w tym samym czasie w Rwandzie dochodzi do ludobójstwa, a Europę dzieli jeszcze żelazna kurtyna. Tak samo jak nastoletnią Mad, pomieszkującą u dziadków w Paryżu, i jej rodziców, zatrzymanych przez radzieckie czołgi w ojczyźnie. Mad, w Polsce nazywana Madmuazelką ze względu na te francuskie epizody, wiele lat spędza raz po tej, raz po drugiej stronie, na zmianę przywiązuje się i alienuje, gubiąc poczucie przynależności. Jakuba, kolejnego kluczowego bohatera, poznaje przypadkiem nad polskim morzem.
Grażyna Plebanek, Madmuazelka, Wyd. Agora, Warszawa 2023, s. 320