Recenzja książki: Adam Zagajewski, „Najwyższy człowiek świata. O Józefie Czapskim”

W malarstwie Czapskiego najciekawsze rzeczy działy się bardzo późno, u schyłku życia.

„Józio miał tylko tapczan” – pisze Adam Zagajewski w swojej nieukończonej (zmarł w 2021 r.) książce o Józefie Czapskim. Tapczan był jego miejscem pracy, pisania, myślenia, przyjmowania gości. Kiedy się cieszył – „skakał po tapczanie jak szczupak”. Adam Zagajewski poznał Józefa Czapskiego w latach 80. i wtedy zaczęła się ich przyjaźń, czyli rozmowa o sprawach najważniejszych. Toczyli ją również w listach, wszystko to znajdziemy w tej książce, która zbiera kilka esejów Zagajewskiego o Czapskim, jeden nieukończony tekst związany z wystawą malarza, sporo listów, zapisków z dziennika Czapskiego i wierszy, które przesyłał mu Zagajewski. Dobrze jest czytać o takiej żarliwej przyjaźni, taki ton nadają jej listy Czapskiego. Wyłania się z tych zapisków piękna postać, otwarta i żywa, ale też pełna zwątpienia i wątpliwości, zwłaszcza wobec własnej sztuki.

Adam Zagajewski, Najwyższy człowiek świata. O Józefie Czapskim, Wydawnictwo a5, Kraków 2023, s. 256