Miej własną politykę.

Pierwszy miesiąc prenumeraty tylko 11,90 zł!

Subskrybuj
Książki

W kulturze krzyku

Recenzja książki: Feridun Zaimoglu, "Leyla"

Kobieta obiektem przemocy i seksualnych fantazji

„W nocy pada gwałtowny deszcz. [...] Deszczówka i sok: ziemia przyjmuje błogosławieństwo w ciszy. Moja błagalna prośba nie zostaje wysłuchana" - tak myśli tytułowa bohaterka powieści Feriduna Zaimoglu. Szuka bezpieczeństwa, siada na ziemi i przywołuje uczucie dawnych dni, wydrapuje kijkiem litery i zdania, marzy, by wszystko rozpłynęło się w bieli. Zasłoniętej kobiecie pisane jest w tej powieści czekanie, aż spadnie na nią hańba (np. pierwsza miesiączka to dla Leyli powód do wstydu).

Napisana z rozmachem, buchająca od kolorów i zapachów „Leyla" to Bildungsroman, dziejąca się we wschodniej Anatolii w latach 50. W tej prozie człowiek z natury jest bezbronny. W centrum świata Leyli znajduje się „mąż jej matki", „ten, który sprawia, że tryska krew", „żywiciel rodziny", „ten, który ją spłodził" - bo takich używa ona peryfraz, by opisać ojca. „Yasmin i Selda przynoszą z kuchni parujące miski - ryż, biała fasola, kompot z morw. Siadamy w kręgu wokół tacy, musimy udawać, że jesteśmy drewnem, w które on, szkodnik, się wgryza". Mąż matki powołuje się na świętą księgę, krzycząc, że rodzina to jego poddani, myśli, jak zadać następny gwałt. Chęć życia okazuje się jednak silniejsza niż tradycja. Najmłodsza z pięciorga rodzeństwa Leyla pragnie zmienić swoje życie.

Zaimoglu pokazuje agresywną, męską kulturę krzyku, przekleństw, wymierzania policzków, wyuzdanej przemocy, podłej gadaniny, pokazywania pięści. Rola kobiety w społeczeństwie, egzemplifikowana postawą Leyli, jej matki i sióstr, ogranicza się do bycia obiektem przemocy i seksualnych fantazji.

Ferudin Zamoiglu, prozaik, dziennikarz, eseista, dramaturg, także artysta-plastyk i kurator wystaw, najsłynniejszy turecko-niemiecki autor (obok niego: A. Pirincci, E. Özdamar) urodził się 4 grudnia 1964 w Bolu. Szybko wyemigrował wraz z rodziną do Niemiec, do 1985 roku mieszkał w Berlinie i Monachium, później w Kilonii, gdzie studiował sztukę i medycynę.

Po ukazaniu się jego pierwszej książki, „Kanak Sprak" (słowo Kanaken pochodzi z niemiecko-tureckiego slangu), obwołano go głosem drugiego-trzeciego pokolenia dzieci tureckich emigrantów. Książka „Abschaum" (1997) w 2000 została sfilmowana przez Larsa Beckera. Wiosną 2008 ukazała się najnowsza powieść autora „Liebesbrand".

Mniejszość turecka w Niemczech liczy ponad 2 miliony osób, wykazuje dużą aktywność polityczną. Byłym tureckim gastarbeiterom często zarzuca się idiosynkrazję do integracji. Zaimoglu niejednokrotnie sprzeciwił się negatywnym sprawozdaniom części niemieckich mediów na temat imigrantów w Niemczech. Niektórzy zwą go „Malcolmem X niemieckich Turków".

Feridun Zaimoglu, Leyla, przeł. E. Kalinowska, Wyd. Czarne, Wołowiec 2008
 

  
 

Reklama

Czytaj także

Społeczeństwo

Niebezpieczne związki, flirt i romans w pracy. Z reguły jest burzliwie i nie mija bez śladów

Przy okazji ożywającej raz po raz dyskusji, jak ukrócić mobbing i molestowanie w pracy, pojawia się pytanie: a co, jeśli tzw. związek romantyczny rozkwita za zgodą obu stron? Jaki tu jest problem dla pracodawcy? I dla innych pracowników?

Ewa Wilk
20.03.2023
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną