Gala rozdania Paszportów POLITYKI odbędzie się dzisiaj, 13 stycznia, o godz. 19 – już tradycyjnie w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Zachęcamy do obejrzenia retransmisji z uroczystości – o 22:50 na kanale drugim TVP. Laureatów będziemy przedstawiać na bieżąco na stronie POLITYKA.PL (w sekcji Paszportów POLITYKI) oraz w serwisach społecznościowych (Facebook, Twitter).
Paszporty POLITYKI ponownie oddamy w ręce przedstawicieli sześciu kategorii: filmu, literatury, teatru, muzyki poważnej i popularnej oraz sztuk wizualnych.
Od 22 lat naszych nagrodzonych łączyło i łączy jedno – niezależność. To twórcy niepokorni (jak bardzo niepokorni, przekonaliśmy już wielokrotnie podczas poprzednich gal), piekielnie ambitni i poza wszystkim zdystansowani do obowiązujących trendów.
Nie ulegają oni zatem presji głównego nurtu, szukają własnych rozwiązań, nie próbują się nikomu przypodobać. W europejski obieg wchodzą bez kłopotu, mają zagraniczne dyplomy, słychać ich na świecie, ale przede wszystkim – chce się o nich słuchać również w Polsce.
Tak jest i w tym roku – wystarczy prześledzić biogramy naszych nominowanych. Ich twórczość intryguje nas i drażni. Wywołuje dyskusje, ale nie uderza w patetyczny ton. Przeciwnie: w wielu przypadkach nawiązuje do języka popkultury.
Widać to zwłaszcza w filmie – Jan Komasa mierzy się z mitem Powstania Warszawskiego w sposób niemal widowiskowy, przyciągając również najmłodszą widownię. Tomasz Kot, reprezentujący rzadkie w Polsce aktorstwo totalne, brawurowo odegrał rolę Zbigniewa Religi. Obydwa filmy, „Miasto 44” i „Bogowie”, wciąż nie schodzą z afisza. Z kolei Elwira Niewiera i Piotr Rosołowski, duet twórczy, szturmem podbijają zagraniczne festiwale. Ich dokument „Efekt domina” zobaczą w lutym widzowie prestiżowego Museum of Modern Art (MoMA) w Nowym Jorku.
Dobrze się dzieje w polskiej literaturze współczesnej. I to zarówno w powieści – Jakub Żulczyk został nominowany za precyzyjnie skonstruowaną, niezwykle mroczną „Ślepnąc od świateł” – jak i w kryminale. Książki Zygmunta Miłoszewskiego doczekują się kolejnych adaptacji filmowych. Jego „Gniew” zamyka cykl o prokuratorze Szackim, ale też symbolicznie wieńczy etap kryminalny w twórczości tego pisarza (rozstał się właśnie z tym gatunkiem). Wit Szostak zaś wyróżnia się szczególnym szacunkiem dla słowa i polszczyzny w ogóle. Nominowany za „Sto dni bez słońca”, coraz bardziej oddala się od fantastyki.
W teatrze dominują młodzi. I to nowe pokolenie reinterpretuje wielkie dzieła – ale i dorobek swoich poprzedników – w zupełnie nowy sposób. Weronika Szczawińska jest sceniczną publicystką (wyreżyserowała m.in. spektakl w oparciu o dzieło, wydawać by się mogło, zupełnie niesceniczne – „Źle ma się kraj” Tony’ego Judta). Radosław Rychcik (w Poznaniu) i Bartosz Porczyk (we Wrocławiu) zmierzyli się zaś z „Dziadami” – pierwszy w roli reżysera, drugi w roli aktora. Ryzyko się opłaciło.
Nominowani w tym roku muzycy – specjalizujący się i w muzyce poważnej, i w szeroko rozumianej muzyce popularnej – są z jednej strony świetnymi rzemieślnikami. Jak na przykład Łukasz Długosz, jeden z ciekawszych interpretatorów muzyki fletowej, albo klarnecista Wacław Zimpel. Z drugiej strony – to twórcy eklektyczni, których trudno niekiedy umieścić w jednej kategorii. Grupa Kwadrofonik słynie z tego, że mogłaby zagrać wszystko. Kompozytor Dariusz Przybylski tradycję łączy z nowoczesnością. Gitarzysta (i również kompozytor) Michał Biela jest poza wszystkim improwizatorem. Pablopavo zaś mógłby równie dobrze ubiegać się o Paszport w kategorii Literatura.
Pod kategorią Sztuka zmieściły się w tym roku fotografia, wideo i wizualny esej. Jakub Woynarowski w swoich instalacjach poddaje refleksji zwłaszcza historię – ale nie tę powszechną, lecz tajemną (m.in. alchemię, ruchy masońskie i parareligijne). Bownik, fotografując, stara się zauważać zmiany w kulturze i to, jak zjawiska cywilizacyjne oddziałują na codzienność. Norman Leto koncentruje się na nowych mediach i twórczości wideo. Wcześniejsze dzieła – głównie malarskie – spalił bez wyrzutów sumienia.
Tego, kto otrzyma Paszport, dowiemy się już dziś!
*
Oto lista tegorocznych nominowanych – przeczytaj, kto i dlaczego zasłużył na Paszport POLITYKI w tej edycji nagród kulturalnych naszego tygodnika:
Film: Elwira Niewiera i Piotr Rosołowski, Tomasz Kot, Jan Komasa
Literatura: Jakub Żulczyk, Wit Szostak, Zygmunt Miłoszewski
Teatr: Weronika Szczawińska, Radosław Rychcik, Bartosz Porczyk
Muzyka popularna: Wacław Zimpel, Pablopavo, Michał Biela
Muzyka poważna: Dariusz Przybylski, Kwadrofonik, Łukasz Długosz
Sztuki wizualne: Jakub Woynarowski, Norman Leto, Bownik